Σύγχρονη Εικονομαχία (η δια της μάσκας και των αντισηπτικών ενεργουμένη)

 

Toυ Κώστα Νούση, Φιλολόγου-Θεολόγου, M.Th.

 Στις μέρες της πανδημίας αποκαλύφθηκε η πνευματική πτωχεία των ανθρώπων της Εκκλησίας. Κυρίως μερικών ηγετών της, οι οποίοι δεν ήρθησαν στο ύψος των περιστάσεων. Περιμέναμε περισσότερη αντίσταση και αντ’ αυτού είδαμε μια κακομοίρικη υποταγή στον Καίσαρα. Μέχρι εκεί τα πράγματα θα ήταν συγχωρητέα, εάν και εφόσον πολλοί εκ των ηγουμένων ημών δεν προσπαθούσαν να τεκμηριώσουν και θεολογικά τις θέσεις τους, δηλαδή την πρωτοφανή για την εκκλησιαστική ιστορία αποδοχή του κλεισίματος των ναών και της απαγόρευσης της θείας λατρείας. Θυμήθηκα κάτι από τις κατηχήσεις του γέροντος Αιμιλιανού στους υποτακτικούς του, όπως καταγράφονται στο βιβλίο «Προσμονή Θεού» (εκδ. Ίνδικτος, 2018, σελ. 63), στο σημείο που αναφέρεται στη στάση μας ενώπιον του πόνου, της ασθενείας και του θανάτου: «Οπότε το να λέγη ο Γέροντας στον Θεόν ‘Θεέ μου, τα παιδιά μου με χρειάζονται’, αυτό είναι ένα πρόσχημα εκ μέρους του, για να καλύψη την δική του φιλοζωία». Πόσοι άραγε σήμερα πνευματικοί πατέρες μιλάνε για την αγάπη στον πλησίον, μόνο και μόνο προσχηματικώ τω τρόπω, προκειμένου να συστρατευθούν με τις αντίχριστες και αντιεκκλησιαστικές κρατικές διαταγές;

Θα λέγαμε ότι στην Εκκλησία μας υπάρχουν διάφορες τάσεις και ακούγονται πολλές φωνές, συχνά αλληλοαντικρουόμενες. Εμείς θα πρέπει να αφουγκραζόμαστε εξάπαντος τη φωνή της Παράδοσης, όπως αυτή εκφέρεται μέσα από τα βιβλικά, λειτουργικά και πατερικά κείμενα, μέσα από τη διαχρονική πορεία της ιστορίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, της μοναδικής εν τω κόσμω διαφυλασσούσης με τον πλέον θεάρεστο τρόπο την αποστολική παράδοση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αντ΄ αυτού βλέπουμε να κυριαρχούν δύο ακραίες τάσεις, τις οποίες σχηματικά θα ορίζαμε ότι αντιπροσωπεύονται από δύο Ιεράρχες: τον Μόρφου Νεόφυτο και τον Αργολίδος Νεκτάριο. Τον πρώτο τον τροφοδοτεί και τον καθιστά μέγα μέρα με τη μέρα ο δεύτερος! Πώς; Για να δούμε…

Ο Νεκτάριος εκπροσωπεί τη λεγόμενη νηφάλια στάση. Όλα καλά και όλα ανθηρά! Η συνωμοσιολογία τον ενοχλεί αφάνταστα. Μέχρι ένα σημείο δεν διαφωνούμε. Από κει και πέρα όμως δεν δυνάμεθα να αρνηθούμε το μυστήριο του κακού. Δεν μπορεί όλα τα τεκταινόμενα, ιδίως εξ αφορμής covid, να είναι τυχαία! Είναι δυνατό να θέλουν τόσο πολύ το καλό μας αυτοί που συντηρούν την παγκόσμια φτώχεια και προωθούν την καταστροφή του περιβάλλοντος; Μα τόσο πια μας αγαπάνε; Ας μην είμαστε αφελείς. Πηγαίνει και ένας άλλος Επίσκοπος να τεκμηριώσει τη χρησιμότητα του εμβολιασμού συγκρίνοντας τις πιθανές παρενέργειες με το Depon! Μα είναι σοβαρά αυτά τα πράγματα; Βλέποντας ο κόσμος να μην εκφράζεται, ως θα ήταν το τέλειο, μέσα από τους αρχιερείς και ιερείς του, καταφεύγει σε φωνές σαν αυτές του Μόρφου, που περνάνε στο άλλο άκρο: στην αστείρευτη συνωμοσιολογία, στην καταστροφολογική εσχατολογία και όλα τα συναφή που θυμίζουν ζηλωτισμό. Αλλά και δεν θέλουμε να γίνουμε και παλαιοημερολογίτες, βρε παιδιά…

Η λύση πάντοτε είναι η θεολογία της Εκκλησίας μας. Μέσα από αυτήν μπορεί να εκπορευθεί με φυσικότατο τρόπο η ποιμαντική πορεία της χωρίς προβλήματα. Και έτσι θεωρώ ότι συνέβαινε πάντοτε. Η οικονομία της ποιμαντικής ποτέ δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπερβαίνει τα όρια. Και όρια είναι το δόγμα, η πίστη μας, όπως βιώνονται μέσα στη μακρά διαδρομή της εκκλησιαστικής Παράδοσης. Ειδάλλως ή θα καταστούμε αιρετικοί, αλλοιώνοντας σε μεγάλο βαθμό τη γνησιότητα του Ευαγγελίου ή, το ελάχιστον, θα εκκοσμικευθούμε σε σημείο που δεν θα διαφέρουμε από άλλες χριστιανικές ομολογίες (π.χ. τον Προτεσταντισμό).

Η Παράδοση είναι και σαφής και υπερδισχιλιετής (από την Π.Δ. ακόμη): σε περιπτώσεις ασθενειών καταφεύγουμε στους γιατρούς, αλλά πιστεύουμε περισσότερο και κυρίως στη δράση της αόρατης Χάρης του Θεού διά μέσου αυτών (των ιατρών). Για τον λόγο αυτόν πιστεύουμε ότι τον πρώτο και βασικό λόγο τον έχει ο Θεός. Έτσι, έχουμε το μυστήριο του Ευχελαίου, τις Εικόνες και τα ιερά Λείψανα των Αγίων, τις ευχές των ιερέων εις ασθενούντα, τις Παρακλήσεις, κυρίως δε τη Θεία Λειτουργία. Σε περιπτώσεις μάλιστα που το κακό μάς ξεπερνάει κατά πολύ (βλ. πανδημίες), έχουμε τις Λιτανείες και τις ολονύκτιες δεήσεις και Λειτουργίες. Έτσι έρχεται γρηγορότερα η τα πάντα θεραπεύουσα άκτιστη θεία Χάρη και θαυματουργεί. Όπου Θεός βούλεται, νικάται φύσεως τάξις. Και η εκκλησιαστική μας ιστορία είναι κατάμεστη από παραδείγματα σχετικών θαυμαστών θείων επεμβάσεων.

Αυτά όλα τα διαγράφουμε με μια μονοκονδυλιά σήμερα και στη θέση της Χάρης, την οποία εκόντες άκοντες, εν γνώσει ή και αγνοία, σταδιακά απαξιώνουμε και εξορίζουμε από τη ζωή μας, τοποθετούμε την επιστήμη. Κλείνουμε τους Ναούς, απαγορεύουμε τον «συνωστισμό» των Λειτουργιών και των Λιτανειών, προτρέπουμε σε πιο «ασφαλείς» τρόπους μετάδοσης της Θείας Κοινωνίας. Και η βλασφημία μας συνεχίζεται και επαυξάνει, πολλές φορές χωρίς καν να το παίρνουμε χαμπάρι, θεωρώντας μάλιστα ότι έτσι δοξάζουμε τον Θεό!

Η θεολογία μας σχετικά με τη θεία Χάρη είναι ξεκάθαρη από την έβδομη Οικουμενική σύνοδο και από τις Συνόδους του 14^ου αι., στις οποίες καθιερώθηκε η σχετική θεολογία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Ο ναός του Θεού δεν μπορεί να εξισωθεί με τα καφενεία και τις δημόσιες υπηρεσίες. Οι ιερές Εικόνες και τα άγια Λείψανα δεν είναι απλές ζωγραφιές και αντικείμενα πεζής χρήσης. Είναι φορείς της άκτιστης Χάρης της Θεότητας. Για το μέγιστο δε μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, ούτε λόγος να γίνεται για μετάδοση μικροβίων και άλλων νοσημάτων. Εφόσον πιστεύουμε εξάπαντος πως όντως και αληθώς είναι Σώμα και Αίμα Χριστού του Θεού…

Με αυτήν την ξεκάθαρη θεολογική πίστη ο χριστιανός εισέρχεται στον οίκο του Θεού. Ούτε χαζός ούτε αφελής είναι. Ξέρει να αυτοπροστατεύεται και να προφυλάσσει τον πλησίον του. Αλλά ως πιστός δεν μπορεί – και δεν πρέπει – να είναι δειλός και υποχόνδριος. Αρετές δηλαδή που οφείλει να έχει κάθε άνθρωπος, ακόμη και μη θρησκευόμενος, κατά τη γνώμη μου, προκειμένου να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Ο χριστιανός σέβεται και την κλασική ιατρική. Αλλά δεν τη θεοποιεί και δεν την εμπιστεύεται άκριτα, αφελώς δηλαδή. Πρώτα ο Θεός και δια του Κυρίου η ορθή επενέργεια της ιατρικής και κάθε επιστήμης. Ο Θεός θεραπεύει. Ούτε το φάρμακο ούτε ο γιατρός. Ας είμαστε ξεκάθαροι, αν θέλουμε βέβαια να προσδιοριζόμαστε με την ορθόδοξη χριστιανική ταυτότητα.

Με αυτές τις προϋποθέσεις μπορώ να εισέλθω και να σταθώ ευσεβώς και ευπρεπώς μέσα στον οίκο του Θεού, για τον οποίο οι παλαιότεροι αγιορείτες θεωρούσαν ότι η Χάρη βρίσκεται ακόμη και στη σκόνη που ενυπάρχει σε αυτόν. Εμείς όμως, άφρονες και ολιγόπιστοι όντες, φροντίζουμε να βάζουμε αντισηπτικά στα χέρια, ακόμη και αν προηγουμένως έχουμε κοινωνήσει. Ο Θεός να μας λυπηθεί…

Με όλα τα παραπάνω δεν θέλω να θεωρηθώ αρνητής μάσκας ή και του όσο πιο ακίνδυνου εμβολιασμού μπορεί να επιτευχθεί. Θέλω απλά να πω ότι εξαναγκάζομαι να υπακούσω στο κράτος και στην περιρρέουσα φοβικότητα των ανθρώπων, έστω και των κατ’ όνομα χριστιανών αδελφών. Σέβομαι τον πιθανό φόβο του άλλου – δεν μπορεί όλοι να είμαστε σε μεγάλα πνευματικά μέτρα και η πίστη του καθενός έχει και τα ελαφρυντικά της – και δεν θέλω να φέρω σε δύσκολη θέση τον εκάστοτε επίτροπο και ιερέα που φοβούνται το πρόστιμο και τις επιπλήξεις του Επισκόπου τους. Δεν μπορώ όμως να ανεχτώ σε καμία περίπτωση την έλλειψη παρρησίας στο κήρυγμα και την απουσία του ελέγχου των κρατικών αυθαιρεσιών και υπερβολών. Πολλώ δε μάλλον δεν ανέχομαι να προσπαθούν να «καλύψουν» θεολογικά τη δική τους απιστία και εκκοσμίκευση, καθώς και να με αποκαλούν μεσαιωνιστή και «βλαμμένο» - δια του όρου ζηλωτής – οι ίδιοι οι υποτιθέμενοι διδάσκαλοι και πατέρες μου, που θα έπρεπε τουναντίον να με προστατεύουν και να με καθοδηγούν στην αγιοπνευματική ενηλικίωση και όχι στον ομώνυμο νηπιασμό και στην εκκοσμίκευση. Θα ήθελα τουλάχιστον να με εκφράζουν κάπως και όχι να με εξοργίζουν. Μάλλον θα έπρεπε να εκφράζουν τη Θεολογία και την Παράδοση της Εκκλησίας μας, της οποίας ουδείς είναι αρχηγός, εκπρόσωπος, επιστάτης ή ιδιοκτήτης πέραν του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Η Χάρη του Θεού ενεργεί όχι μαγικά και αυτοματικά. Λειτουργεί όπως και όταν βούλεται ο προσωπικός Θεός και Πατέρας μας. Αυτός μας αγαπά και μας προστατεύει και μας θεραπεύει. Έτσι εμπιστευόμενοι την πρόνοιά Του, θεωρούμε ότι στον Ναό και στα εν αυτώ υπάρχοντα και τελούμενα, στις Λιτανείες και στις θρησκευτικές συναθροίσεις, όπου η Θεία Χάρη ενεργεί πολύ εντονότερα από οπουδήποτε αλλού, όχι απλά δεν κινδυνεύουμε, αλλά και λυτρωνόμαστε εξιλεώνοντας τον Κύριο. Κορύφωση δε όλων αυτών η Θεία Ευχαριστία. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι είμαστε άτρωτοι εμείς οι χριστιανοί ούτε ανεπίδεκτοι του σωματικού θανάτου! Ξέρουμε όμως ότι όλα είναι στα χέρια του Θεού. Και κείνο που μας ανησυχεί πιότερο είναι ο πνευματικός θάνατος, η αμαρτία, ο χωρισμός από τον Θεό. Με αυτούς τους λογισμούς μπορώ να κηρύξω – αν είμαι ιερέας – και να ποιμάνω ορθότερα τον λαό του Θεού, παρά να προσπαθώ να αποδείξω ότι ο ναός και τα εκκλησιαστικά μυστήρια είναι ό,τι και οι αίθουσες προσευχής και συνάθροισης των προτεσταντών, των χιλιαστών και ανθρώπων κάθε άλλου δόγματος και θρησκείας.

Η φθορά συνυπάρχει στην παρούσα φάση της ιστορίας με τη Χάρη του Θεού. Αλλά η Χάρη είναι ασυγκρίτως ισχυρότερη και έρχεται για να θεραπεύσει τη θνητότητα και τη φθαρτότητα του κτιστού. Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά μας από τον κόσμο και τα άλλα δόγματα που έχασαν τον προσανατολισμό τους μέσα στη λαίλαπα της εκκοσμίκευσης. Αυτό πρέπει να τονίζεται και να διδάσκεται στεντορεία τη φωνή σε χριστιανούς και μη. Ειδάλλως, δεν βλέπω κανέναν λόγο να μη θεωρηθούμε ένας ακόμη κοσμικός οργανισμός εξυπηρέτησης των θρησκευτικών αναγκών και ανασφαλειών του λαού ούτε και λόγο όχι απλά αλλαγής του τρόπου μετάδοσης, αλλά και ύπαρξης της θείας Ευχαριστίας; Είμαι μήπως υπερβολικός; Σε τι διαφέρουμε, με άλλα λόγια, από τους βυζαντινούς Εικονομάχους, αν δεν πιστέψουμε ορθόδοξα στην άκτιστη πρόνοια του Θεού για μας;