Η πρώην πόρνη που αγίασε

Ε΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ:  

TΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ 

ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ

Η Οσία Μαρία η Αιγυπτία είναι ένα φωτεινό παράδειγμα μετανοίας και μάλιστα μετανοίας «από ψυχής» (Αγ. Συμεών ο νέος Θεολόγος, Λόγος Ε΄). Ως τέτοιο παράδειγμα παρίσταται μπροστά στα μάτια όλων των πιστών στα τέλη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ειδικότερα κατά την Ε’ Εβδομάδα των Νηστειών. Αν και έζησε «μόνη μόνω Θεώ προσευχομένη», όπως αναφέρεται το συναξάρι, εν τούτοις, η Οσία Μαρία έδρασε και δρα άκρως ιεραποστολικά. Είναι παράδειγμα φωτεινό, ως πρώην πόρνη,  σε όλους μας, και όχι μόνο στους χαρακτηρισμένους πόρνους και πόρνες, γιατί, σε τελική ανάλυση, μοιχός είναι ο καθένας που εγκαταλείπει την αγάπη του Θεού για χάρη κάποιας άλλης αγάπης και χαρίζει τη καρδιά του σε άλλον θησαυρό, και όχι σ’ Εκείνον που απέδειξε την αγάπη του για τους ανθρώπους σφραγίζοντάς την ακόμη και με αίμα.     

            Η Οσία είχε ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα το οποίο στη πρώτη φάση της ζωής της μπορεί να λειτούργησε καταστρεπτικά για την ίδια, ήταν, όμως, σωτήριο για τη δεύτερη περίοδο της επίγειας βιοτής της. Το γνώρισμά της αυτό ήταν η επιμονή. Αυτή της η επιμονή τη διέκρινε ό,τι κι’ αν έκανε. Επέμενε τουλάχιστον για 17 χρόνια στην άσωτη ζωή που πέρασε στην Αλεξάνδρεια, όπως επέμενε με ακόμη μεγαλύτερο πάθος και θείο πόθο στην ασκητική ζωή που πέρασε για 47 χρόνια στην έρημο του Ιορδάνη. Ηταν ένας επίμονος, αποφασιστικός άνθρωπος που δεν εξάλειψε αυτό της το γνώρισμα όταν ασκήτευε στην έρημο, αλλά άλλαξε τη χρήση του. Ενώ στην αρχή το χρησιμοποιούσε για την αμαρτία, μετά το αξιοποίησε για την αρετή. Η απομόνωσή της στην έρημο ήταν πράξη ελευθερίας και δεν σήμαινε αδυναμία αντιμετώπισης της ζωής.  Αντίθετα ήταν εκδήλωση αποφασιστικότητας και δύναμης της δικής της επιλογής για τη δική της ζωή. Για να τα καταφέρει ολομόναχη μέσα στην έρημο αγωνίσθηκε σκληρά. Κατ’ αρχήν έπρεπε να πολεμήσει εναντίον των σαρκικών παθών, έχοντας ως κύριο όπλο την εγκράτεια. Θυμόταν τη προηγούμενή της ζωή και η φαντασία της εύκολα της εμφάνιζε  παραστάσεις του παρελθόντος.  Αυτό το γεγονός, το ότι δηλαδή μπορούσε να αμαρτήσει με τη διάνοιά της και όχι προβαίνοντας σε κάποια πράξη απ’ τη στιγμή που ήταν μόνη στην έρημο, έκανε την άσκησή της πιο δύσκολη, πιο επίπονη. Καθώς, όπως λέει ο Αγ. Μάξιμος ο Ομολογητής, όσο πιο εύκολο είναι ν’ αμαρτάνουμε με τη διάνοια απ’ όσο με την πράξη, τόσο σκληρότερος είναι ο πόλεμος που γίνεται με τα νοήματα απ’ αυτόν που γίνεται με τα πράγματα. Οπλο της Οσίας Μαρίας ήταν η θερμή προσευχή προς τη Παναγία. Με δάκρυα στα μάτια παρακαλούσε για ανακούφιση από τους πειρασμούς.                                              

Παρ’ όλες τις δυσκολίες η Οσία επέμενε να περνά απ΄ τη «στενή πύλη και τεθλιμένη οδό» (Ματθ. 7, 14) που την οδηγούσε από την περίοδο των δυνατών πειρασμών σε φάσεις νηνεμίας. Στη κατάσταση της ηρεμίας την περιέλουζε άπλετο φως που δυνάμωνε την ελπίδα της και αναθέρμαινε τη πίστη της, αφού «οι σπείροντες εν δάκρυσιν, εν αγαλλιάσει θεριούσιν» (Ψλμ. 125, 5)   Όλα τα χρόνια της ασκήσεώς της χαρακτηρίζονται από όμοια παλαίσματα. Εζησε μια ζωή εγκρατείας και νηστείας που λειτουργούσαν γι’ αυτήν «τόσο ως ανασταλτικός, όσο και ως καθαρτικός παράγων» (Αγ. Μάξιμος). Η νηστεία αφ’ ενός μεν μάραινε την εφάμαρτο επιθυμία, ενώ, εφ’ ετέρου, καθάριζε το νού της. Η υπερβολική νηστεία, «ότι επελάθετο του φαγείν άρτον» (Ψλμ. 101, 5), φιλοτέχνησε την ασκητική εικόνα της, όπως την εμφανίζει η εικονογραφία: λεπτή, με τόσο αδύναμα μέλη, ώστε να διακρίνονται ευκρινώς τα οστά της. Οσο καθάριζε και η ψυχή της από από τα στίγματα του παρελθόντος, τα «πικρά, πένθιμα δάκρυα» της μετανοίας έδιδαν τη θέση τους στα «γλυκά δάκρυα» της θείας κατανύξεως, τα οποίας μαλακώνουν να αγάλλουν την ψυχή, όταν αυτή αυγάζεται το θείο φως. Η Οσία Μαρία για να καταφέρει να ξεπεράσει πρώτα τον εαυτό της και μετά τους πειρασμούς που έζησε δεν είχε μόνο μια τάση αυτομεμψίας. Για τον αγιασμό δεν απαιτείται μόνο ψυχική συστολή, αλλά και θεϊκός πόθος. Αυτός ο πόθος που διακατείχε την Οσία μπορεί να ονομασθεί ως «θείος έρωτας», ένας έρωτας που την ανέδειξε νύμφη του Χριστού. «Η πορνείαις πρότερον μεμεστωμένη παντοίαις, Χριστού Νύμφη, σήμερον τη μετανοία εδείχθης», διαβάζουμε στο κοντάκιό της.                                                    

Ο βίος της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας – τη μνήμη της οποίας τιμά σήμερα, Ε’  Κυριακή των Νηστειών, η Εκκλησία μας - είναι η πρακτική έκφραση της παραβολής του ασώτου υιού. Η Οσία Μαρία είναι το παιδί του Θεού, που έφυγε, έζησε εν ασωτεία, μετά, όμως, επέστρεψε και αγίασε ζώντας «κατ’ εικόνα» και φθάνοντας έτσι στο «καθ’ ομοίωσιν». «Διό και μετά Αγγέλων αγάλλεται Μαρία το πνεύμα σου» (απολυτίκιο Οσίας). 

* Aρθρο στην "Ελευθερία" Λαρίσης (02.04.2017, σελ. 6)