"Προς την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας". Αφιέρωμα στο περιοδικό "ΘΕΟΛΟΓΙΑ"

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού Θεολογία (τόμος 86, τεύχος 4, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2015) το οποίο περιλαμβάνει τα κείμενα του πρώτου μέρους του αφιερώματος «Προς την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας». Στο Προλογικό με τίτλο «Ενότητα μέσα στην ποικιλία. Η συνοδικότητα ως τρόπος ζωής και έκφρασης της Εκκλησίας» ο Σταύρος Γιαγκάζογλου αναδεικνύει τη σημασία της συνοδικότητας ως ενότητας εν τη ποικιλία για την οργάνωση και τη ζωή της Εκκλησίας εν όψει μάλιστα της επικείμενης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Στο πρώτο άρθρο του αφιερώματος με τίτλο «Η Αναγκαιότητα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων», ο Γεώργιος Μαρτζέλος εξετάζει τη σημασία της Συνόδου, η οποία καλείται να ανταποκριθεί στα αιτήματα των καιρών και να δώσει δυναμική μαρτυρία της θεανθρώπινης παρουσίας της στον σύγχρονο κόσμο.

Ο π. Γρηγόριος Παπαθωμάς στο κείμενό του «Συνοδικός Θεσμός και Εκκλησιαστική Διοίκηση κατά την διάρκεια της Συνοδικής περιόδου μέχρι και την πατριαρχία του Μ. Φωτίου» αναδεικνύει ιστορικά από την οπτική του ιερών κανόνων τον οργανικό δεσμό μεταξύ συνοδικού θεσμού και εκκλησιαστικής διοίκησης. Η Δέσπω Λιάλιου στο άρθρο της με τίτλο «Η οικουμενικότητα μιας συνόδου της Εκκλησίας» διερευνά από ιστορική σκοπιά την ανάδειξη και τη σημασία της οικουμενικής συνόδου. Ο Χρυσόστομος Σταμούλης στο άρθρο του «’Η λειτουργία της ομοφωνίας και η ποιητική της ενότητας’. Κριτικός σχολιασμός των κατανοήσεων της μεθόδου λήψης αποφάσεων τόσο κατά το προκαταρκτικό όσο και κατά το τελικό στάδιο της συνόδου» εξετάζει κριτικά τις πρακτικές και άλλες δυσκολίες του τρόπου λήψης αποφάσεων (ομοφωνία, κάθε Εκκλησία έχει μια φωνή) στην επικείμενη Σύνοδο. Ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος (Σαββάτος) στο άρθρο του με τίτλο «Αι σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τας λοιπάς Χριστιανικάς Εκκλησίας και Ομολογίας επί τη βάσει των πανορθοδόξων αποφάσεων» διερευνά τη διαδικασία αναθεώρησης και επικαιροποίησης των σχετικών κειμένων που αφορούν τη σχέση της Ορθοδοξίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο και με την Οικουμενική Κίνηση, αφού πρώτα περιγράψει το περιεχόμενό τους. Ο Στυλιανός Τσομπανίδης με το κείμενό του «Ορθόδοξη Εκκλησία και Οικουμενική Κίνηση. Μια εκκλησιολογική προσέγγιση καθ’ οδόν προς την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο», εξετάζει την εκκλησιολογική  στάση και τη θέση της Ορθοδοξίας στο πλαίσιο της Οικουμενικής Κίνησης, όπως αποτυπώνεται στα επίσημα σχετικά κείμενα, τονίζοντας την ανάγκη η Ορθοδοξία να προσδιορίσει πιο οριστικά τη θέση της στο πλαίσιο του οικουμενικού διαλόγου, στην προοπτική του διαλόγου με τον άλλον. Ο Δημήτριος Κεραμίδας στο μελέτημά του «Ορθοδοξία, Πανορθόδοξη Σύνοδος και Χριστιανική Ενότητα» εξετάζει την επικείμενη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο όχι ως απομονωμένη έκφραση από τη σύγχρονη εκκλησιαστική πραγματικότητα αλλά στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα ολόκληρης της προσυνοδικής πορείας της Ορθοδοξίας, διερευνώντας τις εκκλησιολογικές και θεολογικές προϋποθέσεις της συμμετοχής της στην οικουμενική κίνηση. Ο Χρήστος Τσιρώνης στο κείμενό του «Το παγκόσμιο και το τοπικό, ο άνθρωπος και η Οικουμένη. Ένα σημείωμα Κοινωνικής Θεωρίας για την Ορθόδοξη Εκκλησία στον σύγχρονο κόσμο», εξετάζει τα κοινωνικά χαρακτηριστικά και τις σχετικές φάσεις εμπέδωσης της παγκοσμιοποίησης, και τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Ορθόδοξη Εκκλησία στο πλαίσιο αυτό σε διορθόδοξο, διαχριστιανικό και ευρύτερα κοινωνικό-πολιτικό επίπεδο. Η Βασιλική Σταθοκώστα στο κείμενό της «Ορθόδοξη Εκκλησία και σύγχρονες προκλήσεις: Η γυναίκα στην Εκκλησία και τον κόσμο σήμερα», επικεντρώνεται στο ιδιαίτερα ακανθώδες αυτό ζήτημα, μελετώντας τους τρόπους με τους οποίους αντιμετώπισε το γυναικείο ζήτημα η Ορθοδοξία στο πλαίσιο της οικουμενικής κίνησης, στη σχέση της με τον κόσμο, επιχειρώντας να διατυπώσει ορισμένες σκέψεις για το πώς η Εκκλησία θα μπορούσε να ανταποκριθεί στην ανάγκη στήριξης των γυναικών. Ο Μιλτιάδης Κωνσταντίνου στο κείμενό του με τίτλο «Βιβλικές προϋποθέσεις αντιμετώπισης του οικολογικού προβλήματος» αποπειράται μια αναμέτρηση με ένα από τα πλέον κρίσιμα προβλήματα της ανθρωπότητας με αφετηρία τη βιβλική θεώρηση της σχέσης Θεού - ανθρώπου – κόσμου. Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος (Χατζηνικολάου) στο άρθρο του «Η Ορθόδοξη Εκκλησία και τα Ζητήματα της Βιοηθικής» αποπειράται να δώσει το περίγραμμα της πνευματικής βιοηθικής από την οπτική της ορθόδοξης θεολογίας, αναδεικνύοντας την ανάγκη να υπάρξει πανορθόδοξο ενδιαφέρον σε ότι αφορά τα ζητήματα της ανθρωπολογίας. Ο Κωνσταντίνος Κωτσιόπουλος στο άρθρο του «Η Ευρωπαϊκή αρχή της Επικουρικότητας και το Ορθόδοξο Αυτοκέφαλο» διερευνά τη σχέση και σε ορισμένο βαθμό αντιστοιχία μεταξύ της αρχής αυτής που ρυθμίζει την πολιτική οργάνωση των σχέσεων των χωρών μελών της Ε.Ε. και του εκκλησιαστικού αυτοκεφάλου ως θεσμού οργάνωσης των σχέσεων των Αυτοκέφαλων Εκκλησιών μεταξύ τους και με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Ο Δημήτριος Νικολακάκης στο κείμενό του «Το Αυτοκέφαλον και το Αυτόνομον στην πορεία προς την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας» εξετάζει δυο εκ των πλέον βασικών θεμάτων της Συνόδου, καθώς επίσης και τον τρόπο ανακήρυξής τους. Στο κείμενο που ακολουθεί με τίτλο «Η νηστεία κατά τις Προσυνοδικές Συζητήσεις», ο Παναγιώτης Σκαλτσής εξετάζει το ζήτημα της νηστείας, όπως αυτό τυγχάνει επεξεργασίας στα κείμενα της προσυνοδικής διαδικασίας. Ο Θανάσης Ν. Παπαθανασίου στο άρθρο του «Μια αγνοημένη πτυχή της πραγματικότητας: Η αφρικανική χριστιανική ιεραποστολή προς την Ευρώπη» επιχειρεί να αναδείξει το φαινόμενο της «αντίστροφης ιεραποστολής» όπου χριστιανοί μετανάστες από τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, επιδεικνύουν ιεραποστολικό ζήλο να κηρύξουν το ευαγγέλιο σε περιοχές της Δύσης, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό τείνουν να αποχριστιανοποιηθούν. 

* Στη στήλη Ιδιόμελα δημοσιεύεται το κείμενο του Χρήστου Γιανναρά με τίτλο «Οντολογίας αμφιλεγόμενα (διάλογος με τον Διονύση Σκλήρη)», όπου ο συγγραφέας αποπειράται απάντηση σε κριτική παρουσίαση βιβλίου του σε προηγούμενο τεύχος του περιοδικού. Τὸ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ συμπληρώνεται μὲ τὶς πλούσιες μόνιμες στῆλες του. Τά «Θεολογικὰ Χρονικά», ὅπου περιλαμβάνονται ἀναφορὲς σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια, θεολογικὰ γεγονότα, ἀνακοινωθέντα καὶ πορίσματα συνοδικῶν συνδιασκέψεων, τά «Περιοδικὰ Ἀνάλεκτα», ὅπου γίνεται σύντομη ἐπισκόπηση τῶν ἑλληνικῶν καὶ ξένων θεολογικῶν περιοδικῶν, τό «Βιβλιοστάσιον», ὅπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικὰ δοκίμια καὶ παρουσιάσεις θεολογικῶν μονογραφιῶν, βιβλίων καὶ λοιπῶν ἐκδόσεων καί, τέλος, τό «Ἀναλόγιον», ὅπου δημοσιεύεται ἐνημερωτικὸ δελτίο πρόσφατων θεολογικῶν ἐκδόσεων. Τὸ ἑπόμενο πρώτο τεύχος του 2016 με τα κείμενα του δεύτερου μέρους του σχετικού αφιερώματος για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο θα κυκλοφορήσει στις αρχές του Ιουνίου.