Το σχέδιο για το Νέο Λύκειο

Αλλάζουν όλα στο λύκειο από τον Σεπτέμβριο του 2013, καθώς το υπουργείο Παιδείας καταθέτει στη Βουλή σχέδιο νόμου, που παρουσιάζει σήμερα αποκλειστικά το «Εθνος της Κυριακής», και έχει τον φιλόδοξο στόχο να εφαρμοστεί στην Α΄ τάξη της νέας σχολικής χρονιάς.

Μειώνονται τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και οι κατευθύνσεις σπουδών, αποσυνδέεται το απολυτήριο του λυκείου από τις Πανελλαδικές, ενισχύεται η εξειδίκευση στη Γ' λυκείου και ιδρύεται Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων που θα ελέγχει τα πάντα γύρω από τις εισαγωγικές των υποψηφίων για τα ΑΕΙ-ΤΕΙ.

Το νέο λύκειο είναι αποτέλεσμα του πενταετούς εθνικού διαλόγου και της συμφωνίας των κομμάτων της συγκυβέρνησης, και ο υπουργός Παιδείας, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, είναι σίγουρος ότι η ολοκληρωτική ανάπτυξή του σε διάστημα τριών ετών θα δημιουργήσει νέο «επαναστατικό τοπίο μάθησης». Νέα Προγράμματα Σπουδών κι ένα σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αποσυνδεδεμένο από το σχολείο έρχονται να καταργήσουν το λύκειο με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα.

Πρεμιέρα από φέτος

Το καινοτόμο «σχέδιο Αρβανιτόπουλου» θα έχουν την ευκαιρία να το γνωρίσουν πρώτοι οι φετινοί μαθητές του λυκείου 2013-2014. Η Α' λυκείου θα είναι η «ομαλή μετάβαση» στο νέο Πρόγραμμα σπουδών, η Β' θα είναι το πρώτο σκαλί για το πανεπιστήμιο με την καθιέρωση των τριών ομάδων σπουδών και η Γ' τάξη θα είναι η πλήρης εξειδίκευση και η οριστική στροφή του υποψηφίου προς τη σχολή που θα σπουδάσει. Η Α' λυκείου δηλαδή, θα είναι τάξη προσανατολισμού για τους μαθητές, ενώ στη Β' και Γ' λυκείου ο μαθητής θα επιλέγει κύκλο σπουδών.

Το «Νέο λύκειο» βασίζεται στο τρίπτυχο: Λιγότερα μαθήματα, Δραστικός περιορισμός της «περιττής» Γενικής Παιδείας και Εξειδίκευση ανά Κύκλο Μαθημάτων. Το σίγουρο είναι ότι οδεύουμε σε μια ιδιαίτερα αναβαθμισμένη και ισχυρή Γ΄ λυκείου με ομάδες μαθημάτων από τις οποίες θα επιλέγουν οι μαθητές αυτή που θα τους οδηγήσει στη σχολή της αρεσκείας τους. Οι εξετάσεις για το απολυτήριο θα δίνονται σε 6 έως 8 βασικά μαθήματα. Οσοι εκ των υστέρων θα θελήσουν να συνεχίσουν θα δίνουν πανελλαδικές εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα, ανά Ομάδα Προσανατολισμού για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια.

Ενισχύεται η αυτοτέλεια του λυκείου, καθώς αυτονομείται και το απολυτήριο του Γενικού Λυκείου. Το ωρολόγιο πρόγραμμα επικεντρώνεται στο μορφωτικό του... καθήκον και στους στόχους του και αποδεσμεύεται από την προετοιμασία των μαθητών για τις πανελλαδικές εξετάσεις.

Δημιουργείται τράπεζα θεμάτων, έτσι ώστε να αποφευχθούν τα δεκάδες προβλήματα που έχουν προκύψει κατά καιρούς στην επιλογή των θεμάτων για τις Εξετάσεις που έπλητταν το κύρος του θεσμού. Εισάγεται, λοιπόν, η τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας. Μέρος των θεμάτων των προαγωγικών και των απολυτηρίων εξετάσεων θα επιλέγεται με κλήρωση. Αυτό θα προσφέρει στους υποψηφίους μια αντικειμενικότερη αξιολόγηση, ενώ εκτιμάται ότι θα αντιμετωπίσει και το πρόβλημα της αποστήθισης. Η διδακτέα και η εξεταστέα ύλη θα είναι κοινή για όλα τα σχολεία. Το 50% των θεμάτων για τα μαθήματα της Γλώσσας (Ελληνικής και Ξένης), των Μαθηματικών, της Φυσικής-Χημείας-Βιολογίας και της Ιστορίας των Α' και Β' τάξεων Ημερησίου Λυκείου και Μαθηματικών, Γλώσσας και Ιστορίας της Γ' τάξης προέρχεται με κλήρωση από τράπεζα θεμάτων και το υπόλοιπο 50% τίθεται από τον διδάσκοντα.

Στα υπόλοιπα μαθήματα όλα τα θέματα επιλέγονται από τον διδάσκοντα. Η αξιολόγηση γίνεται από τον οικείο καθηγητή. Στόχος θα είναι να διδάσκεται όλη η ύλη και να μη μετατρέπεται το Λύκειο σε φροντιστήριο, όπου ο μαθητής «παρακολουθεί» μόνον τα μαθήματα που θα δώσει στις Πανελλαδικές.

Οι 6 ριζικές αλλαγές που προωθεί το υπουργείο

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, οι ριζικές αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Παιδείας, περιλαμβάνουν τα εξής.

1. Μειώνονται τα εξεταζόμενα μαθήματα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις από έξι που είναι σήμερα σε τέσσερα.

2. Περιορίζονται τα επιστημονικά πεδία από τέσσερα σε τρία. Στην ουσία ενοποιείται το τεχνολογικό με αυτό των θετικών επιστημών και δημιουργείται ένα ανεξάρτητο επιστημονικό πεδίο που θα περιλάβει όλες τις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές.

3. Οι μαθητές της τελευταίας τάξης λυκείου θα παίρνουν το απολυτήριο με εξέταση σε 6 έως 8 βασικά μαθήματα και μετά εφόσον επιθυμούν να συνεχίσουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, θα προσέρχονται στις Πανελλαδικές Εξετάσεις και θα εξετάζονται σε τέσσερα μαθήματα ανά ομάδα προσανατολισμού (κατεύθυνση).

4. Καταργείται η κεντρική επιτροπή εξετάσεων και στη θέση της έρχεται ένας «κυρίαρχος-επόπτης» Οργανισμός, ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων. Παράλληλα δημιουργείται και τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας ώστε να «εξαντλείται» η ύλη και να μην εξαρτάται από τον κάθε διδάσκοντα.

5. Εισάγεται ως βασικό μάθημα η «Φιλοσοφία» στη Β' λυκείου καθώς και το μάθημα της «Πολιτικής Παιδείας» (Θεσμοί-Αρχές Δικαίου-Οικονομία) στην Α' & Β' λυκείου.

6. Ενισχύονται τα μαθήματα γενικής παιδείας στην Α' και Β' λυκείου, ενώ στην Γ΄ τάξη αναπτύσσονται τα μαθήματα εξειδίκευσης. Αυτό έχεις ως συνέπεια, πρώτον, την αυτοτέλεια στο πρόγραμμα (Α΄ & Β' λυκείου) και δεύτερον την «ουσιαστική» εμβάθυνση στην Γ' λυκείου, που προετοιμάζει για το πανεπιστήμιο.

ΤΟ ΝΕΟ... ΚΑΛΕΝΤΑΡΙ

Πώς διαμορφώνεται το πρόγραμμα στις τρεις τάξεις του Λυκείου

Στην Α' τάξη του λυκείου θα υπάρχει κοινό ωρολόγιο πρόγραμμα 33 ωρών την εβδομάδα. Επιπλέον καθιερώνεται ένα μάθημα επιλογής (2 ώρες την εβδομάδα), που θα επιλέγεται από τα εξής μαθήματα: α) Εφαρμογές στην Πληροφορική, β) Διαχείριση Φυσικών Πόρων και γ) Εκφραση-Πολιτισμός-Ευρωπαϊκός Πολιτισμός.

Στη Β' τάξη του λυκείου αρχίζουν να εισάγονται οι κατευθύνσεις. Μπαίνουν δυναμικά στο πρόγραμμα οι Ομάδες μαθημάτων Προσανατολισμού.

Αυτή η τάξη σήμερα διδάσκεται 25 ώρες γενική παιδεία και 17 κατεύθυνση.

Το ωρολόγιο πρόγραμμα του νέου λυκείου όμως θα είναι 30 ωρών την εβδομάδα και η Ομάδα μαθημάτων προσανατολισμού 5 ώρες εβδομαδιαίως.

Οι δύο κύκλοι θα είναι οι εξής:

1. Ομάδα μαθημάτων Ανθρωπιστικών Σπουδών: Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά.

2. Ομάδα μαθημάτων Θετικών Σπουδών: Μαθηματικά και Φυσική.

Η Γ' τάξη

Μέχρι σήμερα η Γ' τάξη διδάσκεται ένα κοινό πρόγραμμα 17 ωρών μαθημάτων γενικής παιδείας και 14 κατεύθυνσης. Στο νέο λύκειο η τρίτη θα έχει το κοινό πρόγραμμα που θα είναι 14ωρο, καθώς και την Ομάδα μαθημάτων προσανατολισμού, που θα διδάσκεται 18 ώρες την εβδομάδα:

1. Ομάδα μαθημάτων Ανθρωπιστικών Σπουδών.

2. Ομάδα μαθημάτων Θετικών Σπουδών.

3. Ομάδα μαθημάτων Οικονομικών, Πολιτικών και Κοινωνικών Σπουδών.

ΤΕΛΟΣ ΟΙ ΚΕΕ

Οι θρυλικές ΚΕΕ (Κεντρικές Επιτροπές Εξετάσεων), καταργούνται με το καινούργιο σχέδιο του λυκείου.

• Στη θέση τους δημιουργείται ο περίφημος Οργανισμός Εθνικών Εξετάσεων, που χρόνια φημολογείται και ζητείται από την εκπαιδευτική και ακαδημαϊκή κοινότητα.
• Σκοπός του θα είναι το σύνολο των διαδικασιών διοργάνωσης των Πανελλαδικών. Θα προσδιορίζει την εξεταστέα ύλη, θα επιλέγει τους «τοπ» βαθμολογητές που θα φροντίζουν για την αντικειμενική αξιολόγηση των γραπτών και θα εποπτεύει όλα όσα σχετίζονται με την εισαγωγή σε ΑΕΙ-ΤΕΙ.

Επειτα από 35 χρόνια αντιπαραθέσεων
Ολοι συμφωνούν για την ανάγκη μιας εκ βάθρων μεταρρύθμισης

Τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια (από τη μεταπολίτευση και μετά) το ζήτημα του λυκείου και το συνδεόμενο με αυτό ζήτημα των εισαγωγικών εξετάσεων αποτέλεσαν σημείο αιχμής της εκπαιδευτικής πολιτικής όλων των κυβερνήσεων.

Η πολιτική αντιπαράθεση που το ζήτημα αυτό διαχρονικά έχει προκαλέσει οφείλεται κατά βάση στο γεγονός ότι για πολλές δεκαετίες η ελληνική κοινωνία είδε την εκπαίδευση των παιδιών της και την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο ως το όχημα μίας μοναδικής ευκαιρίας για ανοδική κοινωνική κινητικότητα.

Το λύκειο, όπως λειτουργεί σήμερα, είναι κατά βάση μία βαθμίδα που προσφέρει γενικές και αποσπασματικού χαρακτήρα γνώσεις, έχει λιγοστά μαθήματα εξειδίκευσης και ακόμα λιγότερα μαθήματα επιλογής.

Οι μαθητές αναλώνονται πολύ στην αφομοίωση πολλών κατακερματισμένων πληροφοριών που εντάσσονται σε πολλά γνωστικά πεδία, ενώ η διδασκαλία έχει ως βάση τις διαλέξεις που αφήνουν στους μαθητές ελάχιστα περιθώρια για δημιουργική αυτενέργεια και πρωτοβουλία.

Η κατάσταση αυτή βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με τα διεθνώς ισχύοντα.

Ο «καθρέφτης»

Τα αποτελέσματα του λυκείου μπορούν να αξιολογηθούν σε σχέση με δύο διαστάσεις: τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών και την απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας. Αυτές, λοιπόν, χωλαίνουν πολύ στο λύκειο με την τωρινή του μορφή.

Το λύκειο ως έχει, σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς αναλυτές, αποθαρρύνει τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία και ανταμείβει τη στείρα απομνημόνευση της ύλης. Δεν λαμβάνει υπόψη του τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα των μαθητών, ενώ την ίδια στιγμή φορτώνει με υπέρμετρο άγχος και πίεση τους μαθητές.

Αυτή η πίεση έχει επιπτώσεις στην προσωπική και τη σχολική ζωή των εφήβων και οδηγεί σε απαξίωση του σχολείου.

Επιπλέον το ωρολόγιο πρόγραμμά του οδηγεί σε αδυναμία εμπέδωσης της ύλης λόγω του κατακερματισμού του σχολικού χρόνου σε πολλά γνωστικά αντικείμενα, τα οποία δεν καλύπτονται επαρκώς και στο απαραίτητο για τις εισαγωγικές εξετάσεις βάθος.

Αποτέλεσμα όλων των προαναφερθέντων ελλειμμάτων είναι η συνεχής κατάρρευση του λυκείου, που χρήζει άμεση ανάγκη μεταρρύθμισης. Σε αυτήν την προοπτική, άλλωστε, συμφωνούν και όλα τα κόμματα.

* Πηγή ΕΘΝΟΣ. Ρεπορτάζ της Βίβιαν Μπενέκου