ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΣ ΒΑΛΤΕΡ ΚΑΣΠΕΡ:
Θέλουμε διάλογο με τους Αγιορείτες *
Ο ισχυρός άνδρας της Αγίας Εδρας, στη συνέντευξή του στον «Α.τ.Κ.», παραδέχεται ότι ο διάλογος για την ένωση των δύο Εκκλησιών προχωρά με αργούς ρυθμούς, ωστόσο, αναφέρει ότι απαιτείται σοβαρή αντιμετώπιση των ζητημάτων που εξετάζονται από τη Μικτή Επιτροπή Ορθοδόξων και Καθολικών και σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορούν να πιεστούν τα πράγματα. Ο καρδινάλιος Βάλτερ Κάσπερ αναφέρεται στα «αγκάθια» αυτού του διαλόγου και στο φλέγον ζήτημα του πρωτείου του Πάπα και στο ρόλο του στο ενδεχόμενο της ενωμένης Εκκλησίας.
Οπως υπογραμμίζει, πρωτείο και συνοδικότητα είναι θεσμοί που βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση και το ένα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς το άλλο. Τονίζει, ακόμη, ότι «δεν αρκεί μόνο να προχωρά ο διάλογος σε υψηλό επίπεδο, όταν αυτός δεν είναι έχει γίνει αποδεκτός από τη βάση».
Σε πρόσφατη ομιλία σας, στη Θεσσαλονίκη, αναφέρατε ως βασικά ζητήματα στην πορεία του διαλόγου για την ένωση των δύο Εκκλησιών τα θέματα του πρωτείου του Πάπα, του φιλιόκβε (διαφορετική προσέγγιση για την παρουσία του Αγίου Πνεύματος) και της ουνίας. Ποιο, κατά τη γνώμη σας, αποτελεί το μεγαλύτερο «αγκάθι»;
Μέχρι τώρα, στο διάλογό μας, αναφερθήκαμε στο ζήτημα του επισκόπου της Ρώμης και ιδιαίτερα στο πρωτείο του Πάπα. Αυτό το θέμα είναι θεμελιώδες και για την αντιμετώπιση των άλλων δύο ζητημάτων. Η κοινή βάση αντιμετώπισής του είναι τα όσα ίσχυαν την πρώτη χιλιετία της ενωμένης χριστιανικής εκκλησίας, όπου υπήρχε κάποιος ρόλος, αποδεκτός σε Ανατολή και Δύση. Ωστόσο, δεν έχουμε καθορίσει ακόμη το ρόλο του μέσα στην οικουμενική Εκκλησία. Βέβαια, την πρώτη χιλιετία, ο ρόλος του επισκόπου της Ρώμης και η άσκηση του πρωτείου του συνδέονται με το θέμα της συνοδικότητας. Δεν είναι όμως ένα ζήτημα μόνον ακαδημαϊκό, θεολογικό και επιστημονικό, αλλά και θέμα βιώματος, αδερφικής σύμπνοιας και αγάπης μεταξύ του επισκόπου της Ρώμης και του επισκόπου της Κωνσταντινουπόλεως. Εκτός από τον επίσημο διάλογο των δύο επιτροπών, έχουμε τα τελευταία χρόνια και διάλογο αγάπης μεταξύ των δύο εδρών και των δύο Πατριαρχών. Οι δύο Εκκλησίες αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις και πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε σε πνεύμα διαλόγου. Πρέπει να δώσουμε μία κοινή μαρτυρία για όλα αυτά τα θέματα που απασχολούν το σύγχρονο κόσμο.
Συνδυάζεται το πρωτείο του Πάπα με τη συνοδικότητα που εφαρμόζεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία;
Στο διάλογο ξεκινάμε με αφετηρία ένα βασικό κανονικό κείμενο, τον 34ο Κανόνα που αναφέρεται σ' αυτό ακριβώς το θέμα. Σε αυτό το κείμενο υπάρχει μια σημαντική διακήρυξη: Οτι ο πρώτος δεν μπορεί να κινηθεί χωρίς τους άλλους και οι άλλοι χωρίς τον πρώτο. Ο πρώτος συντονίζει, συγκαλεί το συνοδικό σύστημα. Δεν υπάρχει συνοδικό σύστημα χωρίς τον πρώτο και το αντίστροφο, είναι αλληλοεξαρτόμενοι. Επίσης, στην Καθολική Θεολογία, ο Πάπας δε λειτουργεί ως ανεξάρτητος, δηλαδή εκτός του όλου σώματος της Εκκλησίας. Εκφράζει αυτό το οποίο αποτελεί τη συνείδηση της Εκκλησίας.
Διαπιστώνετε, όμως, και εσείς ότι ο διάλογος αυτός προχωράει με αργούς ρυθμούς...
Θέλουμε διάλογο με τους Αγιορείτες *
Ο ισχυρός άνδρας της Αγίας Εδρας, στη συνέντευξή του στον «Α.τ.Κ.», παραδέχεται ότι ο διάλογος για την ένωση των δύο Εκκλησιών προχωρά με αργούς ρυθμούς, ωστόσο, αναφέρει ότι απαιτείται σοβαρή αντιμετώπιση των ζητημάτων που εξετάζονται από τη Μικτή Επιτροπή Ορθοδόξων και Καθολικών και σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορούν να πιεστούν τα πράγματα. Ο καρδινάλιος Βάλτερ Κάσπερ αναφέρεται στα «αγκάθια» αυτού του διαλόγου και στο φλέγον ζήτημα του πρωτείου του Πάπα και στο ρόλο του στο ενδεχόμενο της ενωμένης Εκκλησίας.
Οπως υπογραμμίζει, πρωτείο και συνοδικότητα είναι θεσμοί που βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση και το ένα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς το άλλο. Τονίζει, ακόμη, ότι «δεν αρκεί μόνο να προχωρά ο διάλογος σε υψηλό επίπεδο, όταν αυτός δεν είναι έχει γίνει αποδεκτός από τη βάση».
Σε πρόσφατη ομιλία σας, στη Θεσσαλονίκη, αναφέρατε ως βασικά ζητήματα στην πορεία του διαλόγου για την ένωση των δύο Εκκλησιών τα θέματα του πρωτείου του Πάπα, του φιλιόκβε (διαφορετική προσέγγιση για την παρουσία του Αγίου Πνεύματος) και της ουνίας. Ποιο, κατά τη γνώμη σας, αποτελεί το μεγαλύτερο «αγκάθι»;
Μέχρι τώρα, στο διάλογό μας, αναφερθήκαμε στο ζήτημα του επισκόπου της Ρώμης και ιδιαίτερα στο πρωτείο του Πάπα. Αυτό το θέμα είναι θεμελιώδες και για την αντιμετώπιση των άλλων δύο ζητημάτων. Η κοινή βάση αντιμετώπισής του είναι τα όσα ίσχυαν την πρώτη χιλιετία της ενωμένης χριστιανικής εκκλησίας, όπου υπήρχε κάποιος ρόλος, αποδεκτός σε Ανατολή και Δύση. Ωστόσο, δεν έχουμε καθορίσει ακόμη το ρόλο του μέσα στην οικουμενική Εκκλησία. Βέβαια, την πρώτη χιλιετία, ο ρόλος του επισκόπου της Ρώμης και η άσκηση του πρωτείου του συνδέονται με το θέμα της συνοδικότητας. Δεν είναι όμως ένα ζήτημα μόνον ακαδημαϊκό, θεολογικό και επιστημονικό, αλλά και θέμα βιώματος, αδερφικής σύμπνοιας και αγάπης μεταξύ του επισκόπου της Ρώμης και του επισκόπου της Κωνσταντινουπόλεως. Εκτός από τον επίσημο διάλογο των δύο επιτροπών, έχουμε τα τελευταία χρόνια και διάλογο αγάπης μεταξύ των δύο εδρών και των δύο Πατριαρχών. Οι δύο Εκκλησίες αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις και πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε σε πνεύμα διαλόγου. Πρέπει να δώσουμε μία κοινή μαρτυρία για όλα αυτά τα θέματα που απασχολούν το σύγχρονο κόσμο.
Συνδυάζεται το πρωτείο του Πάπα με τη συνοδικότητα που εφαρμόζεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία;
Στο διάλογο ξεκινάμε με αφετηρία ένα βασικό κανονικό κείμενο, τον 34ο Κανόνα που αναφέρεται σ' αυτό ακριβώς το θέμα. Σε αυτό το κείμενο υπάρχει μια σημαντική διακήρυξη: Οτι ο πρώτος δεν μπορεί να κινηθεί χωρίς τους άλλους και οι άλλοι χωρίς τον πρώτο. Ο πρώτος συντονίζει, συγκαλεί το συνοδικό σύστημα. Δεν υπάρχει συνοδικό σύστημα χωρίς τον πρώτο και το αντίστροφο, είναι αλληλοεξαρτόμενοι. Επίσης, στην Καθολική Θεολογία, ο Πάπας δε λειτουργεί ως ανεξάρτητος, δηλαδή εκτός του όλου σώματος της Εκκλησίας. Εκφράζει αυτό το οποίο αποτελεί τη συνείδηση της Εκκλησίας.
Διαπιστώνετε, όμως, και εσείς ότι ο διάλογος αυτός προχωράει με αργούς ρυθμούς...
Συμμετοχή των πιστών
Υπάρχει, ωστόσο, η εντύπωση ότι οι πιστοί δε γνωρίζουν τα του διαλόγου και ότι αυτός γίνεται περισσότερο σε θεολογικό επίπεδο και δεν τους αγγίζει.
Αυτό δεν μπορούμε να πούμε ότι αληθεύει εκ μέρους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ενώ βλέπουμε ότι και ο Τύπος ασχολείται εκτενώς με αυτό το θέμα. Η ενημέρωση των πιστών είναι έργο και καθήκον των επισκόπων. Σημαντική είναι και η συμβολή των δημοσιογράφων, οι οποίοι θα πρέπει να γνωστοποιήσουν στον κόσμο τις παραμέτρους των συζητήσεων που γίνονται.
Για το Σχίσμα δε ρωτήθηκαν οι πιστοί. Η ενότητα των δύο Εκκλησιών πρέπει να ξεκινήσει από τον κόσμο;
Βεβαίως. Δεν αρκεί μόνον να προχωρά ο διάλογος σε υψηλό επίπεδο, όταν δεν είναι αποδεκτός από τη βάση. Σε αυτό μπορούν να βοηθήσουν οι ιερείς, οι οποίοι είναι κοντά στο λαό. Πρόσφατα, επισκέφτηκε τη Ρώμη μία ομάδα ιερέων από την Αθήνα. Η συμβολή του κλήρου στην κατεύθυνση της ενότητας είναι πολύ σημαντική.
Υπάρχει όμως και το ζήτημα της ουνίας, το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Το κείμενο το όποιο έχουμε υπογράψει στη Μικτή Θεολογική Επιτροπή που συγκλήθηκε στο Μπαλαμπάντ του Λιβάνου αναφέρει ότι η ουνία δεν είναι ούτε το μοντέλο ούτε το πρότυπο της ένωσης των δύο Εκκλησιών. Αποτελεί μία εκκλησιολογία του παρελθόντος. Ομως, οι εκκλησίες αυτές -οι οποίες έπειτα από διάφορες ενώσεις ανά τους αιώνες, υφίστανται- έχουν το δικαίωμα να υπάρχουν. Δεν είναι όμως, επαναλαμβάνω, το μοντέλο με το οποίο επιζητούμε την ενότητα.
Εκτίμηση για το Αγιον Ορος
Το Αγιον Ορος αποτελεί ένα χώρο από τον οποίο προέρχονται πολλές αντιδράσεις για το διάλογο που αφορά την ένωση των δύο Εκκλησιών.
Νομίζω ότι ο μοναχισμός έχει τις ίδιες αρχές τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Και ο δυτικός μοναχισμός αναφέρεται στις ίδιες πατερικές πηγές του ανατολικού μοναχισμού, για παράδειγμα στον Αγιο Βασίλειο, στον Αγιο Αθανάσιο... Η Δύση έχει αντλήσει πολλά από τον ανατολικό μοναχισμό. Είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους έχει μεγάλη σημασία η ανταλλαγή των μοναχισμικών εμπειριών Ανατολής και Δύσεως. Ο μοναχισμός αποτελεί ένα χώρο που εμπλουτίζει την Εκκλησία, ανήκει στην πνευματικότητά της. Πλην όμως, χρειάζεται και πνεύμα μετανοίας εκ μέρους του μοναχισμού.
Θα θέλατε κάποια στιγμή να επισκεφτείτε το Αγιον Ορος;
Θα ήμουν πολύ ευτυχής να το επισκεφτώ.Ποια είναι η εικόνα που έχετε στο Βατικανό για τη Μοναστική Πολιτεία του Αθω;Εχουμε βαθύτατη εκτίμηση για το βίωμα του μοναχισμού στο Αγιον Ορος. Θα ήμασταν πολύ ευτυχείς αν είχαμε κάποιο διάλογο με τους μοναχούς. Δε θα είχαμε αντιρρήσεις να ακούσουμε τα επιχειρήματά τους. Είμαστε έτοιμοι για διάλογο, με όλες τις επιφυλάξεις και τις αντιδράσεις που υπάρχουν από την άλλη πλευρά. Για τον οικουμενισμό, έχει μεγάλη σημασία να ακουστούν και οι φωνές των μοναχών. Εστω και αν αντιδρούν στο διάλογο.
* Εφημ. "ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ της Κυριακής", 24.05.2009, σελ. 34.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου