Εφημερίδα ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ, βιβλιοπαρουσίαση: "Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967 - 1974. Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση", εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2017

Εφημ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ, φυλ. 993 (7ης Σεπτεμβρίου 2017, σελ. 11, στήλη "Αναλόγιο")

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ 1967-1974

Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση

Είναι γεγονός ότι οι μεγαλύτερες κρίσεις στις σχέσεις Εκκλησίας – Πολιτείας στη Ελ­λάδα συνέπεσαν με ανώμαλες περιόδους της πολιτικής της ιστορίας. Ταυτόχρονα, συνδέθηκαν με τη δημιουργία αρχιεπισκο­πικών ζητημάτων, κάτι μάλλον αναμενόμε­νο ως εκ της σημασίας που διαδραματίζει το πρόσωπο του «Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος» στα πολιτικά πράγματα.

Σε μια από τις πλέον σκοτεινές και δυ­σερμήνευτες περιόδους της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας αναφέρεται το παρόν βιβλίο, που έρχεται να ρίξει φώς στις σχέσεις της Διοικούσας Εκκλησίας και της Πολιτείας της περιόδου 1967 - 1974, όπως αυτές διαμορφώθηκαν υπό το κράτος της εγκαθιδρυθείσας την 21η Απριλίου 1967 επτάχρονης Δικτατορίας.

Με ενδελεχή έρευνα πηγών και βιβλι­ογραφίας ο Χάρης Ανδρεόπουλος πραγ­ματεύεται το πρόβλημα, εξετάζοντας και αναλύοντας ζητήματα της εν λόγω περι­όδου, που αφορούσαν την νομοκανονική αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας και τον βαθύ τραυματισμό της (σήμερα συνταγμα­τικά κατοχυρωμένης) αυτοδιοικήσεώς της από σωρεία παρεμβάσεων της Δικτατορίας στα εσωτερικά της, που αποσκοπούσαν στον έλεγχο της εκκλησιαστικής διοικήσε­ως, ώστε να υπηρετηθούν οι ιδεολογικές σκοπιμότητες του καθεστώτος.

Προσεγγίζοντας το όλο ζήτημα επί τη βάσει ιστορικών και νομοκανονικών κριτη­ρίων, ο συγγραφέας αναδεικνύει, αξιολογεί και ερμηνεύει τις ποικίλες διαστάσεις και προεκτάσεις που είχε η προβληματική αυτή σχέση στη διοίκηση και στη ζωή της ελλαδικής Εκκλησίας καθ΄ όλη τη διάρκεια της Επταετίας και σε αμφότερες τις φάσεις της: επί Γ. Παπαδοπούλου, με αρχιεπίσκοπο τον Ιερώνυμο Κοτσώνη, και επί Δ. Ιωαννί­δη, με αρχιεπίσκοπο τον Σεραφείμ Τίκα. Ως ιδιαίτερης σημασίας ζητήματα αντιμε­τωπίζονται το θέμα της διαταραχθείσας κατά το διάστημα της πρώτης φάσης της Δικτατορίας (1967 – 1973) νομοκανονι­κής σχέσης της Ελλαδικής Εκκλησίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το θέμα των δώδεκα εκπτώτων – «ιερωνυμικών» λεγομένων – Μητροπολιτών που δημιουρ­γήθηκε στη δεύτερη φάση της Δικτατορίας (Νοέμβριος 1973 – Ιούλιος 1974).

Στο βιβλίο παρουσιάζονται, επίσης, και αναλύονται οι πολιτικές, με τις οποίες στα πρώτα κρίσιμα χρόνια της Μεταπολίτευσης, επί πρωθυπουργίας Κων/νου Καραμανλή (1974 – 1980), αντιμετωπίσθηκε και εξο­μαλύνθηκε η κρίση στην Εκκλησία, αλλά και θεμελιώθηκε ο εκδημοκρατισμός της με σειρά συνταγματικών διατάξεων και νομοθετημάτων που ρύθμισαν θετικά τόσο την εσωτερική της λειτουργία, όσο και τις σχέσεις της με την Πολιτεία.

Μία σημαντική μελέτη, που βοηθά στην εξέταση, κατανόηση και ανάδειξη των αιτίων και των διαδικασιών, μέσω των οποίων η Εκκλησία της Ελλάδος επηρεά­σθηκε, συμμετείχε, έδρασε και επέδρασε στις πολιτικές εξελίξεις υπό το κράτος της επτάχρονης Δικτατορίας 1967-1974. Το βιβλίο - η έκδοση του οποίου συμπίπτει με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την εγκα­θίδρυση της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 - προλογίζει ο ομ. καθηγητής Εκκλη­σιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννης Μ. Κονιδάρης, χαρακτηρίζοντάς το ως «ένα έργο – σταθμό για την Εκκλησιαστική Ιστο­ρία, αλλά και εφαλτήριο για περαιτέρω αναζητήσεις σε συναφείς κλάδους, όπως το Εκκλησιαστικό Δίκαιο ή / και η Πολιτική Ιστορία του τόπου μας».  Eκδόθηκε από τις εκδόσεις «ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ» (σ. 424, τιμή 23,00 ευρώ μαζί με ΦΠΑ, τηλ. 2310-256146).

Ο Χαράλαμπος Ανδρεόπουλος γεν­νήθηκε και ζει με την οικογένειά του στη Λάρισα. Υπηρετεί στη Β/θμια εκπαί­δευση ως θεολόγος καθηγητής. Είναι διδάκτωρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Α.Π.Θ. και μέλος της Εταιρείας Εκκλη­σιαστικού και Κανονικού Δικαίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζο­νται στη μελέτη θεμάτων της σύγχρονης πολιτικής και εκκλησιαστικής ιστορι­ογραφίας. Αρθρογραφεί στην «Ελευ­θερία» Λαρίσης, στο «Amen.gr» και στο προσωπικό του ιστολόγιο (http://religiousnet.blogspot.com).

Εκδ. «Επίκεντρο»