Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, ένας νέος Αγιος της Εκκλησίας μας

Του θεολόγου - φιλολόγου Κώστα Νούση

 Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση πληροφορηθήκαμε σήμερα την επίσημη αγιοκατάταξη του Οσίου πατρός ημών Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου (+1991). Το πλήρωμα της Εκκλησίας είχε προ πολλού, ήδη ζώντος του Αγίου, αποφανθεί ατύπως υπέρ της αγιότητάς του, αλλά ο χρόνος και ο τρόπος της αγιοκατάταξής του μάλλον μας εξέπληξε όλους. Ο όσιος Πατήρ, εργαζόμενος ταπεινώς εν ζωή και απερχόμενος αφανώς εκ των εγκοσμίων, τοιουτοτρόπως μας ξένισε ευχάριστα με την ησύχια και αιφνίδια ένταξή του στο επίσημο αγιολόγιο της Ορθόδοξης χριστιανοσύνης.

Ο γράφων είχε την ιδιαίτερη τιμή να ασχοληθεί κάπως παραπάνω με τον όσιο γέροντα και ειδικότερα με την Εκκλησιολογία του. Θα ακολουθήσουν δυο λόγια περιληπτικά για τον μεγάλο αυτό Άγιο των εσχάτων ημερών, καρπό της χαράς μας για το ανέλπιστο τούτο δώρο του Πνεύματος στην Εκκλησία του. Καταρχήν, όταν αναφερόμαστε στον π. Πορφύριο, θα έπρεπε κατ’ ακρίβειαν να μιλάμε για το φαινόμενο Πορφύριος. Πρόκειται για μια εξαιρετικά σπάνια περίπτωση στην εκκλησιαστική ιστορία να εμφανίζεται θεοφόρος Πατέρας με τόσο πολλά, τόσο έντονα και εν αυτοίς σπάνια χαρίσματα.

Προορατικός, διορατικός και ιαματικός. Τα τρία τούτα ποιμαντικά του χαρίσματα τον κατέστησαν γνωστό παγκοσμίως, παρόλο που με την περισσεύουσα ταπείνωσή του προσπάθησε επιμελώς να κρατηθεί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας στα χρόνια της εν σαρκί βιοτής του. Τεράστιος στη χαρισματική του διάσταση, χωρίς καμιά διάθεση υπερβολής εκ μέρους μας. Ενδεικτικά θα αναφέρω περιστατικό με γνωστό μου Λαρισαίο δικηγόρο, στον οποίο έκανε «τηλεακτινογραφία» στη σπονδυλική του στήλη μέσω τηλεφώνου. Ο ένας Λάρισα, ο άλλος Ωρωπό και όλα τούτα εν Πνεύματι Αγίω!

Είχε όμως και άλλες έκτακτες και υπερφυείς δωρεές ο αγιορείτης γέροντας. Το χάρισμα της γλωσσολαλιάς, της μεταφοράς (εν σώματι ή μη, άγνωστο) όπου γης άνευ τοπικών και χρονικών περιορισμών, της κατοχής και ερμηνείας αγγελικών γλωσσών, της μεταβίβασης πνευματικών χαρισμάτων, της θεολογικής και απάσης της θύραθεν γνώσης (εν Πνεύματι πάντοτε) και όχι μόνο. Σε όλα αυτά (τα ελάχιστα εξάπαντος) που αναφέρω υπάρχουν και οι σχετικές μαρτυρίες από ανθρώπους που ενεπλάκησαν προσωπικά και βιωματικά σε όλα τούτα τα «έκτακτα» θεοφανικά συμβάντα, των οποίων κατέστη ο γράφων άμεσος ή έμμεσος αποδέκτης.

Ο γέροντας έκανε πάρα πολλά που ποτέ δεν είδαν το φως της δημοσιότητας. Για παράδειγμα μια σπάνια και πολύ δύσκολη περίπτωση δαιμονισμού στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας, γεγονός στο οποίο ποτέ δεν μαθεύτηκε το ποιος θεράπευσε το δαιμονισμένο παιδάκι που προκαλούσε καταστροφές, αν και το θέμα την εποχή εκείνη είχε πάρει έκταση στα ΜΜΕ. Η περιληπτική εν προκειμένω αναφορά μας δεν φτάνει ούτε επ’ ελάχιστον να σκιαγραφήσει τον μεγάλο της εποχής μας. Πολλά από τα «σημεία» του δεν θα έπρεπε ίσως να ακουστούν, διότι θα ηχούσαν περίεργα και απίστευτα στα βλάσφημα και δύσπιστα αυτιά της μετανεωτερικής αγνωστικιστικής νοοτροπίας, που ταλανίζει και άτομα εντός του εκκλησιαστικού χώρου. Πώς για παράδειγμα να πιστέψεις ότι αυτός ο άνθρωπος όχι απλά έβλεπε τα υπόγεια ύδατα, αλλά και τα δοκίμαζε κιόλας; Πώς να αποδεχτείς τις δικές του διαβεβαιώσεις ότι βλέπει σε μακρινούς τόπους και μάλιστα μέσα από τα μάτια τρίτων που ήταν εκεί παρόντες; Το Πνεύμα το Άγιο τού απεκάλυψε το φάρμακο του καρκίνου και του χάριζε πληροφορίες για το σύμπαν, για τα γήινα, για τα έσχατα, για τον Αντίχριστο, για παρόντα, παρελθόντα και μέλλοντα… Όμως δεν συνιστούν αυτά τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα χαρίσματά του, αλλά καρπό της μέγιστης αγιοπνευματικής του - εξ ασκήσεως και υπερβάλλουσας ταπείνωσης – δωρεάς: του θείου έρωτος και της εν Χριστώ αγάπης του εις πάσαν την κτίσιν.

Ο Πορφύριος ήταν θεόπτης. Όχι απλά λουζόταν στο άκτιστο Φως, αλλά και ζυμώθηκε, ενώθηκε, συνυφάνθηκε αφομοιωτικά δι’ αυτού με τη θεότητα. Ο ίδιος πολλάκις υποστήριζε ότι ίσταται αρρήτως και υπερφυώς ενώπιον του θρόνου της Τριάδος. Έβλεπε Αγίους και ψυχές κεκοιμημένων, όπως βλεπόμαστε εμείς οι τυφλοί μεταξύ μας. Εώρα, διέβλεπε και εξεδίωκε δαίμονες. Είχε το χάρισμα της αδιαλείπτου προσευχής και της αγιοπνευματικής διάκρισης πνευμάτων αναπτυγμένα σε ύψιστο βαθμό. Ήταν δάσκαλος και πνευματικός οδηγός Επισκόπων, Ιερέων, Μοναχών, ακόμη και έτερων χαρισματικών σύγχρονων Πατέρων. Ήταν σε πολλά κανόνας και παράδειγμα για την Εκκλησία της εποχής του (και τη μέλλουσα). Οδοδείκτης εκκλησιαστικής συνείδησης, υπακοής και ευαισθησίας, καθαιρέτης του (οργανωσιακού και λοιπού) ευσεβισμού, διαγνώστης λεπτών αιρετικών τάσεων και διδαχών (π.χ. νεορθοδοξίας και της μονομερούς θεραπευτικής πνευματικότητας).

Ο γέροντας ήταν ιδιαζόντως εκκλησιοκεντρικός. Σεβόταν και αγαπούσε τον Επίσκοπο, μέσα από τον οποίο «έβλεπε» να ανεβαίνει η προσευχή του στον ουρανό. Στήριξε μυστικώς τον αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ στον πόλεμο που δέχτηκε από τους οργανωσιακούς Επισκόπους (βλέπε ενδεικτικά την περίπτωση των 12) στο αθέμιτο σχέδιο κατάληψης υπό των παρεκκλησιαστικών οργανώσεων της εκκλησιαστικής διοίκησης. Ακόμα και όταν μπήκε στον «πειρασμό» να διακόψει το μνημόσυνο του Αθηναγόρα, τελικά ποτέ δεν προέβη σε κινήσεις που θα δίχαζαν ή θα έσχιζαν την Εκκλησία, όπως κατά κόρον βλέπουμε να γίνεται σήμερα.

Οι πνευματικές και θεολογικές του παρακαταθήκες δεν έχουν ακόμη προσεχθεί και αξιοποιηθεί επαρκώς. Ελπίζουμε και ευχόμαστε με την πλούσια δι’ εκείνου Χάρη του Θεού να αρχίσει και αυτή η θεάρεστη εργασία, που θα ωφελήσει πολυτρόπως την Εκκλησία μας και στην ad intra ζωή της και στην προς τον κόσμο μαρτυρία της (συμπεριλαμβανομένης της διομολογιακής και διαθρησκειακής της πολιτείας). Πλέον δεν υπάρχει το εμπόδιο της ένστασης της γεροντολατρίας, την οποία αθέσμως χρησιμοποιούν πολλοί, όταν θέλουν να δικαιολογήσουν τις άνομες ζηλωτικές πράξεις τους που δεν συμφωνούν με τον πορφυριανό λόγο και τρόπο (ο γράφων, ως γνωστόν, μέχρι σήμερα έγινε στόχος και θύμα τέτοιων άδικων και κακεντρεχών επιθέσεων, ιδία εκ φονταμενταλιστικών χειλέων και νόων).

Ο μεγάλος αυτός Προφήτης των ημερών μας ποτέ δεν πέθανε στην πραγματικότητα. Απλά μετέστη στον Τριαδικό θρόνο και πλέον είναι, όπως εκείνος μας διαβεβαίωσε, πιο κοντά μας, όταν τον επικαλούμαστε. Άλλωστε ο ίδιος έλεγε ότι από τη μέρα που έγινε μοναχός αισθανόταν αθάνατος και αιώνιος. Οι μαρτυρίες για μεταθανάτιες εμφανίσεις και θεραπευτικές επεμβάσεις του, ήδη ικανές αριθμητικώς, θα γνωστοποιούνται στο εξής ολοένα και περισσότερο, ειδικά από σήμερα που επίσημα ανεγνωρίσθη από τη Μητέρα Εκκλησία, από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο. Ο έτερος μεγάλος της εποχής, ο π. Σωφρόνιος, χαρακτήριζε αληθινό γέροντα τον π. Πορφύριο εν συγκρίσει με όλους τους υπόλοιπους χαρισματούχους, συμπεριλαβανομένου και του εαυτού του. Πέρα από την προφανή ταπείνωση στα λόγια αυτά, εμείς βλέπουμε για μια ακόμη φορά και από μια πιο έγκυρη οπτική γωνία την εξαιρετική μεγαλοσύνη του νεοφανούς τούτου Αγίου της Εκκλησίας μας.

Σε συζήτηση που είχα με φίλο θεολόγο καταλήξαμε σε ένα συμπέρασμα και τόλμησα να προτείνω ένα διακριτικό ονοματικό χαρακτηριστικό για τον π. Πορφύριο. Ο αδελφός, φίλος και εξαιρετικός αυτός συνάδελφος θα το αναλύσει εκτενώς σε επικείμενο άρθρο του. Εγώ απλώς εδώ θα αναφέρω τη φράση, την οποία προσωπικά υποστηρίζω ολοψύχως και θεωρώ ότι αποδίδει ακριβέστερα τον παγκόσμιο αυτόν Άγιο της Ορθοδοξίας, πέρα από τους πολλούς ως τώρα στενότερους, τοπικούς και άλλους, προσδιορισμούς που του δόθηκαν: Όσιος Πορφύριος ο Μέγας.

Κ.Ν., 27/11/2013