Oικουμενική διακήρυξη για την Ειρήνη και την Καταλλαγή

Προς μια Οικουμενική Διακήρυξη για την Ειρήνη

και την Καταλλαγή. Μια Ορθόδοξη Συμβολή».

Το Σάββατο 28/3/2009 διοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος στο Βόλο ημερίδα στο πλαίσιο του Προγράμματος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (WCC) «Δεκαετία για την Υπέρβαση της Βίας» (2001-2010).

Οι κατά τόπους Εκκλησίες, Θεολογικές Σχολές, Ινστιτούτα και Οργανισμοί καλούνται να συντάξουν μια Διακήρυξη για την Ειρήνη, η οποία θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις τους για την υπέρβαση κάθε μορφής βίας και τη μεταμόρφωση του κόσμου σε κοινωνία σεβασμού, αλληλεγγύης, αρμονικής συνύπαρξης και αγάπης. Το καίριο ερώτημα με το οποίο έρχονται αντιμέτωπες όλες οι χριστιανικές παραδόσεις σήμερα, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, είναι το πως μπορούν να συμβάλουν με την παρουσία τους, το λόγο, τον πλούτο της παράδοσης τους και το ποιμαντικό τους έργο στην άμβλυνση και την εξάλειψη των φαινομένων βίας ∙ πώς θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις και συνθήκες ειρήνης, ελπίδας, μετάνοιας και αγάπης σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από συνεχή διάσπαση και διαίρεση∙ πώς θα καταφέρουν, αξιοποιώντας τα θετικά επιτεύγματα της εποχής μας, να επικαιροποιήσουν το μήνυμά τους και να επαναπροσδιορίσουν κριτικά τα μέσα και τις εθόδους επικοινωνίας που χρησιμοποιούν.

Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, πιστή στο όραμα «της των πάντων ενώσεως», με την διοργάνωση της Ημερίδας συνέβαλε για μια ακόμη φορά στο Διάλογο. Οι εισηγήσεις (και κατ' επέκταση οι συζητήσεις) της Ημερίδας εκτιμάται ότι βοήθησαν στην ανάδυση και ανάδειξη των Ορθόδοξων απόψεων, θέσεων, αντιλήψεων και δράσεων περί ειρήνης, οι οποίες υπάρχουν πλούσιες τόσο στη βιβλική και την πατερική μας παράδοση, όσο και στην εμπειρία και το βίωμα της σύγχρονης εκκλησιαστικής κοινότητας.

O ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ TOY ΣΕΒΑΣΜΙΟΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΟΥ κ. ΙΓΝΑΤΙΟΥ

«Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται» (Ματθ. 5,9).

Η διδαχή και η υπόσχεση του Ιησού στην επί του Όρους Ομιλία -αναγκαιότητα, υποχρέωση και πρόσταγμα των καιρών πλέον- μας υπενθυμίζει το μέγιστο καθήκον της Εκκλησίας συλλογικά και του κάθε μέλους της προσωπικά για την κατίσχυση της ειρήνης, της συμφιλίωσης και της καταλλαγής με τον εαυτό, το συνάνθρωπο και σύνολη τη κτίση.
Αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι ο άνθρωπος που ζει ειρηνικά αισθάνεται ασφαλής . εργάζεται για την πρόοδο, την προσωπική και του κοινωνικού συνόλου . σκέφτεται και δρα δημιουργικά. απολαμβάνει το ωραίο, τη φύση, τις ανθρώπινες σχέσεις . αντιμετωπίζει τους συνανθρώπους του ως αξίες, τους αναγνωρίζει δικαίωμα ύπαρξης, έκφρασης, ευτυχίας . ανακαλύπτει τη γοητεία της ευγένειας και της αλληλεγγύης . μαθαίνει να αγωνίζεται αμιλλώμενος. γνωρίζει να υποτάσσει την παρόρμηση στη λογική . πιστεύει στην αξία του ανθρώπου και σε ένα καλύτερο αύριο . αποδεικνύεται ον "χαρίεν" και αναδεικνύεται σε κοινωνική και πνευματική ύπαρξη.

Η ειρήνη, όσο και η απουσία της, - που αναπόφευκτα οδηγεί σε σύγκρουση, εχθροπραξία, βίαιη κι επιθετική συμπεριφορά- αναδύεται ως θέμα επίκαιρο και φλέγον, σήμερα ίσως περισσότερο από ποτέ, όχι μόνο για τους πολιτικούς και οικονομικούς αλλά και για τους θεολογικούς κύκλους. Οι διάφορες θρησκευτικές παραδόσεις – δυστυχώς και η χριστιανική – δεν απέφυγαν κάποιες φορές τον πειρασμό της έμμεσης ή άμεσης εμπλοκής τους σε φαινόμενα καταπίεσης, χειραγώγησης, σύγκρουσης και αυταρχισμού, τα οποία επ’ ουδενί συνάδουν με τη φύση, τη διδαχή και την ιδιοσυστασία τους.

Στην εποχή μας, η οποία δεν έπαψε να μαστίζεται από κάθε μορφή βίας και εκμετάλλευσης . η οποία ωθεί το άτομο και τα κοινωνικά σύνολα σε ακραίες συμπεριφορές και μορφές αντίδρασης εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, της κοινωνικής αδικίας και ανισότητας, και κατά την οποία οι πάσης φύσεως σχέσεις αλλάζουν μορφή, περιεχόμενο, ύφος και ήθος, το ερώτημα με το οποίο έρχονται αντιμέτωπες όλες οι χριστιανικές εκκλησίες και παραδόσεις, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, είναι το πως μπορούν να συμβάλουν με την παρουσία τους, το λόγο, τον πλούτο της παράδοσης τους και το ποιμαντικό τους έργο στην άμβλυνση και την εξάλειψη των φαινομένων βίας . πως θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις και συνθήκες ειρήνης, ελπίδας, μετάνοιας και αγάπης σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από συνεχή διάσπαση και διαίρεση . πως θα καταφέρουν, αξιοποιώντας τα θετικά επιτεύγματα της εποχής μας, να επικαιροποιήσουν το μήνυμά τους και να επαναπροσδιορίσουν κριτικά τα μέσα και τις μεθόδους επικοινωνίας που χρησιμοποιούν. Η συμβολή τους δεν επιτρέπεται να περιορισθεί σε απλή προσπάθεια περιγραφής, κατανοήσεως, εξωτερικής ερμηνείας των φαινομένων και μικροπαρεμβάσεων. Έχουν την υποχρέωση να εκφραστούν με παρρησία, προφητικό όραμα, λόγο και οξύτητα ώστε να προσφέρουν δυνάμεις και μέσα μεταμόρφωσης του αισθητού και ενατένισης και πρόγευσης του υπεραισθητού.

Πρώτιστο, λοιπόν, καθήκον κλήρου και λαού θα πρέπει να αποτελέσουν πρωτοβουλίες και δράσεις, ώστε να γίνει πράξη αυτό που μας καθιστά σαφές ο απ. Παύλος στην προς Ρωμαίους Επιστολή (14,17-19): « η βασιλεία του Θεού δεν είναι βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω· επειδή ο δουλεύων εν τούτοις τον Χριστόν ευαρεστεί εις τον Θεόν και ευδοκιμεί παρά τοις ανθρώποις. Αρα λοιπόν ας ζητώμεν τα προς την ειρήνην και τα προς την οικοδομήν αλλήλων» ή όπως άλλως με την ποιητική του δεινότητα μας θυμίζει ο Γιάννης Ρίτσος: «Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων, είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου, είναι το χαμόγελο της μάνας…μες την ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του».

Με τη σημερινή ημερίδα η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών και η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος, πιστές στο όραμα «της των πάντων ενώσεως», ευελπιστούν ότι θα συμβάλουν για μια ακόμη φορά στο γόνιμο διάλογο που ξεκίνησε στη Γενική Συνέλευση του Vancouver (1983) του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών και πήρε πιο συγκεκριμένη μορφή το 2001 στο πλαίσιο του προγράμματος «Δεκαετία για την Υπέρβαση της Βίας» (2001-2010). Επιπλέον, οι εισηγήσεις και οι συζητήσεις της ημερίδας είμαι βέβαιος, ότι θα βοηθήσουν στην ανάδυση απόψεων, θέσεων, αντιλήψεων και δράσεων περί ειρήνης, οι οποίες υπάρχουν πλούσιες τόσο στη βιβλική και την πατερική μας παράδοση όσο και στην εμπειρία και το βίωμα της σύγχρονης εκκλησιαστικής κοινότητας.

Με θερμές κι εγκάρδιες, εκ των προτέρων, πατρικές ευχαριστίες προς τους εισηγητές και τις εισηγήτριες, προς όλους όσοι και όσες κοπίασαν για την προετοιμασία της σημερινής συνάντησης, κηρύσσω την έναρξη της ημερίδας και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της.

* Οι περιλήψεις εισηγήσεων των ομιλητών στην ιστοσελίδα της Ακαδημίας:
http://www.acadimia.gr/content/view/222/1/lang,el/

Μάθημα Θρησκευτικών και αιρέσεις

ΑΡΘΡΟ

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ:

Οἱ ἀπόψεις των αἱρετικῶν καί

ἡ σύγχρονη ἑλληνική πραγματικότητα *

Αἱρέσεις καί νομικός προβληματισμός γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν

Του π. Σωτήριου Ὀ. Ἀθανασούλια

Ὅπως εἶναι γνωστό, στή χώρα μας δρᾶ ἕνα μεγάλο πλῆθος αἱρέσεων καί παραθρησκευτικῶν ὁμάδων, οἱ περισσότερες ἀπό τίς ὁποῖες δέν ἀναγνωρίζονται ὡς «γνωστές θρησκεῖες», ἀφοῦ δέν πληροῦν τίς προϋ-ποθέσεις, πού θέτει τό Σύνταγμα καί ἡ ἑλληνική νομοθεσία. Οἱ ὁμάδες αὐτές εἶναι γνωστές διεθνῶς ὡς «σέκτες» («αἱρετικές ὁμάδες» ἤ «νέες θρησκευτικές κινήσεις» ἤ «ὁμάδες θρησκευτικοῦ ἤ ἐσωτεριστικοῦ ἤ πνευματικοῦ χαρακτῆρα», κατά τήν ὁρολογία τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης). Στή χώρα μας ἐπιχειροῦν νά κάνουν αἰσθητή τήν παρουσία τους, θέτοντας συνήθως ἕνα πλῆθος νομικῶν προβλημάτων, γιά δῆθεν παραβίαση τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καί τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων, γιά δῆθεν ἀναχρονιστική νομοθεσία κ.λ.π. Θεωροῦν ὅτι ἡ ἑλληνική νομοθεσία εἶναι ἀσύμβατη μέ τά εὐρωπαϊκά δεδομένα καί ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ χώρα μας ἔχει δῆθεν καταδικασθεῖ ἀπό διεθνῆ δικαστήρια γιά τή σχετική της νομοθεσία, παραποιώντας, μάλιστα, δικαστικές Ἀποφάσεις.

Ἕνα ἀπό τά θέματα, πού βρίσκονται συνεχῶς στό στόχαστρο τῶν σύγχρονων αἱρέσεων, εἶναι τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν. Οἱ ὁμάδες αὐτές, προφανῶς γιά νά δημιουργήσουν ἐντυπώσεις καί ὄχι γιά πραγματικούς λόγους, ἰσχυρίζονται ὅτι μέσῳ αὐτοῦ ἀσκεῖται προσηλυτισμός στά μέλη τους ὑπέρ τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἐπειδή τό μάθημα εἶναι, δῆθεν, ὁμολογιακό καί διδάσκεται μέ πρωτοβουλία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ πραγματικότητα, βέβαια, εἶναι ἐντελῶς διαφορετική. Τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν δέν ἔχει σέ καμιά περίπτωση ὁμολογιακό χαρακτῆρα καί δέν διδάσκεται, φυσικά, ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Διδάσκεται ἀπό τήν Ἑλληνική Πολιτεία, ἡ ὁποία διαχειρίζεται γενικά τό σύστημα τῆς παιδείας στή χώρα μας. Ὅταν ἡ Ἐκκλησία καλεῖται νά ἐκφράσει τή γνώμη της γιά κάποιο ζήτημα, ἡ γνώμη αὐτή ἔχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτῆρα. Ἐκείνη πού τελικά ἀποφασίζει, εἶναι ἡ Πολιτεία, ἡ ὁποία πολλές φορές δέν διαπνεέεται ἀπό εὐνοϊκές διαθέσεις ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας καί βλέπει μέ περισσότερη συμπάθεια τίς «θρησκευτικές μειονότητες». Οἱ καθηγητές τῶν Θρησκευτικῶν δέν εἶναι ἀπαραίτητα Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί καί κανείς δέν τούς ρωτᾶ γιά τίς θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, ὅταν ἀναλαμβάνουν τά καθήκοντά τους. Αὐτό σημαίνει ὅτι μπορεῖ νά εἶναι καί μουσουλμάνοι καί μέλη διαφόρων αἱρέσεων ἤ θρησκειῶν ἤ καί ἄθεοι ἀκόμη. Ἀπόδειξη τῶν παραπάνω εἶναι τό κωμικοτραγικό φαινόμενο τῆς ὕπαρξης ἄθεων «θεολόγων»! στά σχολεῖα, οἱ ὁποῖοι ἐκφράζουν ἐλεύθερα μέσα στίς τάξεις τίς ἀθεϊστικές τους πεποιθήσεις καί τή ριζική διαφωνία τους μέ τό περιεχό-μενο τοῦ μαθήματος πού διδάσκουν, ὅπως πολλές φορές καταγγέλλουν οἱ ἴδιοι οἱ μαθητές. Ἡ ὕλη τοῦ μαθήματος δέν περιορίζεται ἀποκλειστικά στην Ὀρθόδοξη πίστη. Παρέχει πληροφόρηση (ἀνάλογη, βέβαια, με τόν πληθυσμό τῶν θρησκευτικῶν ὁμάδων, πού ὑπάρχουν στή χώρα μας) γιά ὅλες τίς μεγάλες θρησκεῖες, ἀλλά καί γιά τίς σπουδαιότερες αἱρετικές παραφυάδες τους.

Παρά ταῦτα ἡ συστηματική προπαγάνδα, πού ἀσκεῖται ἀπό τίς σύγχρονες αἱρέσεις σέ διάφορα ἐπίπεδα, ἔχει πείσει τήν Πολιτεία νά ἀποδεχθεῖ στήν πράξη τήν ἄποψη τῶν ὁμάδων αὐτῶν, ὅτι μέσω τῶν Θρησκευτικῶν ἡ Πολιτεία δέν παρέχει ἀντικειμενική πληροφόρηση γιά τίς θρησκεῖες, ἀλλά ἀσκεῖ εἰς βάρος τους προσηλυτισμό! Ἔτσι, μέ μιά ἁπλή δήλωση τῶν θρησκευτικῶν του πεποιθήσεων, ἕνας μαθητής ἄλλου δόγματος ἤ θρησκείας μπορεῖ νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν. Ἡ πρόσφατη ἀπόπειρα τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας νά μεταβάλλει οὐσιαστικά τό μάθημα σέ προαιρετικό, ἦταν ἕνα βῆμα προσέγγισης στίς ἀντιλήψεις τῶν αἱρέσεων, τίς ὁποῖες καί χαροποίησε ἰδιαίτερα. Ὁ λόγος εἶναι προφανής: Τό περιεχομένου τοῦ μαθήματος ἀναφέρεται περισσότερο, ὅπως εἶναι φυσικό, στήν Ὀρθόδοξη πίστη, δεδομένου, ὅτι αὐτή ἐνδιαφέρει τή συντριπτική πλειοψηφία τῶν Ἑλλήνων καί ἐκπροσωπεῖ μιά παράδοση εἴκοσι αἰώνων Χριστιανισμοῦ στόν τόπο μας (τήν ὁποία, ὡς ἱστορία τοῦ παρελθόντος μας τουλάχιστον, ὀφείλουμε ὅλοι νά γνωρίζουμε, Ὀρθόδοξοι καί μή). Εἶναι προφανές ὅτι στόχος τῶν αἱρέσεων εἶναι ἡ ἄγνοια ἐκ μέρους τῶν Ὀρθοδόξων τῶν βασικῶν στοιχείων τῆς πίστης τους καί ἡ σταδιακή ἐξάλειψη κάθε στοιχείου τῆς Παραδόσεώς μας ἀπό τή σύγχρονη κοινωνία, ἐνῶ παράλληλα προσπαθοῦν νά ἀποφύγουν καί τή σύγκριση τῶν δικῶν τους «παραδόσεων» μέ τή μακραίωνη Παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἡ προπαγάνδα τῶν αἱρέσεων ἀσκεῖται στή χώρα μας μέ τήν ὑποστήριξη τῆς λεγόμενης «προοδευτικῆς διανόησης», ἑνός περιορισμένου κύκλου ἀνθρώπων μέ ἔντονα ἐχθρικές διαθέσεις γιά τήν Ἐκκλησία. Συνήθως γίνεται μέ τή χρήση ἀνέντιμων μέσων, ὅπως ἡ ψευδολογία, ἡ ἀπάτη, ἡ συκοφαντία, ἡ λασπολογία κ.ἄ. (Μιά γενική εἰκόνα τῶν μεθοδεύσεων τῶν αἱρέσεων στήν Ἑλλάδα, τῶν διασυνδέσεων καί τῆς ἐν γένει διαπλοκῆς τους παρέχει τό ἀποκαλυπτικό βιβλίο τοῦ π. Ἀντ. Ἀλεβιζοπούλου, Ναζισμός μέ ἄλλο πρόσωπο. Μεθοδεύσεις ὁλοκληρωτικῶν αἱρέσεων καί παραθρησκευτικῶν ὁμάδων, Ἀθῆναι 1996). Ἔτσι, βλέπουμε νά ἐπαναλαμβάνονται συνεχῶς οἱ ἰσχυρισμοί ὅτι ἡ Ἑλλάδα εἶναι τό μόνο κράτος πού διατηρεῖ τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στό ἐκπαιδευτικό σύ-στημα, ὅτι ἡ κατάργηση τοῦ μαθήματος εἶναι ἀπαίτηση τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης κ.λ.π. Πόσο ἀληθεύουν, ὅμως, οἱ παραπάνω ἰσχυρισμοί;

Τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στίς εὐρωπαϊκές χῶρες

Πλήρη εἰκόνα τῆς κατάστασης, πού ἐπικρατεῖ στήν Εὐρώπη σχετικά μέ τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, μᾶς παρέχει ἡ εἰδική μελέτη τοῦ κ. Γ. Κρίππα, Δρ. Συνταγματικοῦ Δικαίου, μέ τίτλο Ἡ συνταγματική κατοχύ-ρωσις τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν παρ’ ἡμῖν καί ἐν τῇ ἀλλοδαπῇ, Ἀθῆναι 2001. Ἡ εἰκόνα αὐτή εἶναι ἐντελῶς ἀντίθετη μέ ὅ,τι παρουσιάζουν οἱ αἱρέσεις καί οἱ «προοδευτικοί» στήν Ἑλλάδα. Τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν διδάσκεται μέ διάφορες μορφές σέ ὅλα τά ἀνεπτυγμένα κράτη. Στά κράτη αὐτά ἐδῶ καί 100 χρόνια δέν ἔχει ἐκδοθεῖ νόμος, πού νά καταργεῖ τό μάθημα. Μόνο στίς χῶρες τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης εἶχε καταργηθεῖ ἀπό τά ἀθεϊστικά καθεστῶτα, τώρα, ὅμως, καί ἐκεῖ ἐπανέρχεται σταδιακά.
Σύμφωνα μέ τήν παραπάνω μελέτη, στή Γερμανία, κατά τό ἰσχῦον Σύνταγμα (ἄρ. 7, παρ. 3) τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στά δημόσια σχολεῖα «εἶναι τακτικό μάθημα, προστατευμένο ἀπό τήν κρατική ἐποπτεία, καί γίνεται σύμφωνα μέ τίς ἀρχές τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων». Ἡ νομολογία δέχεται ὅτι οἱ βαθμοί πρέπει νά ἀναγράφονται στό ἀπολυτήριο ἤ τό ἐνδεικτικό, ὅπως τῶν ἄλλων μαθημάτων, ἐνῶ ἡ ὕλη τοῦ μαθήματος καθορίζεται σέ συμφωνία μέ τήν κάθε «ἐκκλησία» (Προτεσταντική, Ρωμαιοκαθολική, Ὀρθόδοξη). Στήν Ἀγγλία τό μάθημα εἶναι ὑποχρεωτικό, σύμφωνα μέ τόν ἐκπαιδευτικό νόμο τοῦ 1944 καί μέ τόν νόμο περί σχολικῆς προσευχῆς τοῦ 1988. Στήν Αὐστρία τό ἄρ. 14 πάρ. 10 τοῦ Συντάγματος προβλέπει ὅτι τό μάθημα εἶναι ὑποχρεωτικό στά δημόσια καί ἰδιωτικά σχολεῖα καί δέν προβλέπεται ἀπαλλαγή γιά κανέναν, ἐφόσον ἀνήκει σέ ὁρισμένη «ἐκκλησία». Στίς αἴθουσες τῶν σχολείων προβλέπεται ἡ ἀνάρτηση τοῦ Σταυροῦ, χωρίς αὐτό νά θεωρεῖται παραβίαση τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας τρίτων. Στό Βέλγιο τό μάθημα εἶναι «κατηχητικό», δηλαδή διδάσκεται στά σχολεῖα ἀπό τήν «Καθολική Ἐκκλησία» καί εἶναι ὑποχρεωτικό. Στήν Ἰταλία τό Σύνταγμα (ἄρ. 8) προβλέπει νά διδά-σκεται τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν δύο ὧρες τήν ἑβδομάδα στά δημοτικά σχολεῖα καί στά γυμνάσια καί μιά ὥρα στά λύκεια. Ἡ ὕλη τῶν μαθημάτων καθορίζεται κατόπιν συμφωνίας μεταξύ τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας καί τῆς «Καθολικῆς Ἐκκλησίας». Στήν Ἰσπανία τό μάθημα διδάσκεται στά σχολεῖα καί κατοχυρώνεται εὐθέως ἀπό τό Σύνταγμα (ἄρ. 16). Στήν Πορτογαλία ἰσχύει Κονκορδᾶτο, πού ἔχει ὑπογράψει ἡ χώρα μέ τό Βατικανό (7/5/1940), καί Νομ. Διάταγμα (407/89), τό ὁποῖο εἰσάγει τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στά σχολεῖα. Κατά τό Κανκορδᾶτο (ἄρ. ΧΧΙ), ἡ διδασκαλία στά δημόσια σχολεῖα πρέπει νά καθοδηγεῖται ἀπό τίς ἀρχές τοῦ Καθολικισμοῦ. Στήν Ἰρλανδία τό μάθημα εἶναι «κατηχητικό», δηλαδή γί-νεται μέ τήν ἐποπτεία τῆς «Καθολικῆς Ἐκκλησίας», διδάσκεται ἀπό κληρι-κούς καί εἶναι ὑποχρεωτικό γιά ὅλους τους μαθητές. Ἐπίσης κάθε συνεδρί-αση τῆς Βουλῆς ἀρχίζει μέ προσευχή, καί τό ἀκαδημαϊκό καί δικαστικό ἔτος κάθε χρόνο ἀρχίζει μέ τέλεση Θ. Λειτουργίας. Στό Λουξεμβούργο τό μάθημα, βάσει τοῦ Συντάγματος (ἄρ. 126), εἶναι ὑποχρεωτικό στά δημόσια σχολεῖα, διδάσκεται καί ἀπό κληρικούς καί τήν ὕλη τήν καθορίζει ἡ «ἐκκλησία». Στή Δανία, κατά τό ἄρ. 4 τοῦ Συντάγματος, «ἡ Εὐαγγελική Λουθηρανή Ἐκκλησία εἶναι ἡ Δανική Ἐθνική Ἐκκλησία και, ὡς τέτοια, ὑποστηρίζεται ἀπό τό Κράτος». Σέ ὅλα τά σχολεῖα διδάσκεται τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ὡς ὑποχρεωτικό (Νόμ. 8/6/1966). Στή Σουηδία τό μά-θημα διδάσκεται ὡς εὑρύτερη γνώση τῶν θρησκειῶν, ὅμως, καί ἐδῶ τήν ὕλη του καθορίζει ἡ «ἐκκλησία» καί ὄχι τό κράτος.
Στά παραπάνω παραδείγματα ἄς προσθέσουμε καί τήν εἰδική πε-ρίπτωση τῆς «ἄθεης» Γαλλίας. Κατά τό Σύνταγμα τῆς χώρας (ἀρ. 2), ἡ Γαλλία εἶναι κράτος «λαϊκό». Ἀπό τό 1880 ἀπαγορευόταν στά δημόσια σχολεῖα κάθε ἀναφορά σέ ὁποιαδήποτε θρησκεία. Πρό λίγων ἐτῶν ἡ σοσι-αλιστική κυβέρνηση Ζοσπέν ἀποφάσισε νά ἐπαναφέρει, ἔπειτα ἀπό πολλά χρόνια, τά Θρησκευτικά στά δημόσια σχολεῖα, ἔστω καί μέ τή μορφή τοῦ θρησκειολογικοῦ μαθήματος. Τήν ἴδια περίπου ἐποχή (2002) ὁ τότε Ὑπουργός Παιδείας Λίκ Φερί δήλωνε ὅτι ἦταν λάθος ἡ ἀποκοπή τῶν παιδιῶν ἀπό τή θρησκευτική τους ἱστορία, γιατί, «εἴτε εἶναι κανείς θρῆσκος εἴτε ἄθρησκος, ... δέν μπορεῖ νά ἀντιληφθεῖ τήν πνευματική, καλλιτεχνική καί πολιτική ζωή καί παράδοση, ἄν δέν μάθει ὅτι αὐτή εἶναι ἀποτέλεσμα μιᾶς χριστιανικῆς κυριαρχίας 15 αἰώνων» (βλ. Γ. Παπαθανασόπουλου, Τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στίς χῶρες τῆς Εὐρώπης, ἐν «Ὀρθοδοξία καί Ἑλληνισμός», ἔνθετο ἐφημ. «Ἐλεύθερος Τῦπος», 24/11/2002).
Στίς χῶρες τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης τό μάθημα ἐπανέρχεται, ὅπως προαναφέραμε, μετά τήν κατάργησή του ἀπό ὁλοκληρωτικά καθεστῶτα. Στή Ρωσία ἔχουν ἐπανέλθει τά Θρησκευτικά στίς περισσότερες περιοχές, ἀλλά δέν ἔχουν ἀκόμη κατοχυρωθεῖ νομοθετικά, δεδομένου ὅτι δέν ὑπάρχουν καί καθηγητές γιά νά διδάξουν τόν πολύ μεγάλο ἀριθμό μαθητῶν. Στή Βουλγαρία ἐπανῆλθαν, τό ἴδιο στή Σερβία, στή Ρουμανία, στήν Πολωνία καί τήν Οὐγγαρία.
Ἀπό τά παραπάνω καταδεικνύεται ὅτι οἱ ἰσχυρισμοί τῶν σύγχρονων αἱρέσεων ὅτι στήν Εὐρώπη καταργεῖται τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν εἶναι μόνο προπαγάνδα καί ἀπόπειρα παραπλάνησης. Ἡ σύγχρονη Εὐρώπη τουλάχιστον ἀναγνωρίζει τήν ἀξία τοῦ μαθήματος. Ἡ χώρα μας, καθώς φαίνεται, δέν τήν ἀνα γνωρίζει, κάνοντας βήματα πρός τήν κατάργησή του, καί στό θέμα αὐτό, βέβαια, ἀπομακρύνεται ἀπό τήν εὐρωπαϊκή πρακτική.

Οἱ κατεύθνσεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης

Κάποιοι ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ σταδιακή κατάργηση τοῦ μαθήματος εἶναι ἀπαίτηση τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης. Ὅμως, οἱ «ἀπαιτήσεις» τῆς Ε.Ε. ἐκφράζονται πάντοτε μέ ἐπίσημα κείμενα, μέ Ἀποφάσεις κοινοτικῶν ὀργάνων, γραπτές Ὁδηγίες κ.λ.π. Τέτοιο κείμενο δέν ἔχουν νά ἐπιδείξουν ὅσοι ἐκφράζουν τούς παραπάνω ἰσχυρισμούς, διότι ἁπλούστατα τέτοιο κείμενο δέν ὑπάρχει. Ἄλλωστε, εἶναι ἀδύνατο νά ὑπάρχει, ἀφοῦ εἶναι ἀδιανόητο τά εὐρωπαϊκά κράτη ἄλλα νά ἀποφασίζουν τό καθένα ξεχωριστά καί ἄλλα νά ἀποφασίζουν ὡς ἕνωση ἤ συνασπισμός κρατῶν.

Τό πρόβλημα τῶν αἱρέσεων ἔχει ἀπασχολήσει τήν Ε.Ε. ἀπό πολλῶν ἐτῶν, μέ ἀποτέλεσμα νά προέλθει μιά σειρά ἐπίσημων κειμένων, πού ἀναφέρονται στό φαινόμενο. Ἀφορμή δόθηκε ἀπό παράνομες ἤ ἐγκληματικές δραστηριότητες κάποιων σύγχρονων αἱρέσεων, πού προκά-λεσαν διεθνεῖς ἀντιδράσεις, ὅπως ὁμαδικές αὐτοκτονίες, τρομοκρατικές ἐνέργειες, «κακομεταχείριση, σεξουαλική βία, ἐγκλεισμοί, σωματεμπόριο, ἐνθάρρυνση ἐπιθε¬τικῆς συμπεριφορᾶς ... προπαγάνδα ρατσιστικῶν ἰδεολογιῶν, φορολογικές ἀπά¬τες, μεταφορές κεφαλαίων, ἐμπόριο ὅπλων, δια¬κίνηση ναρκωτικῶν ... παράνομη ἄσκηση τῆς ἰα¬τρικῆς» κ.α. (βλ. Ψήφι-σμα τοῦ Εὐρ. Κοινοβουλίου γιά τίς σέκτες τῆς 29/2/1996).

Ἡ Ε.Ε. διαπιστώνει ὅτι οἱ αἱρέσεις «ἀποτελοῦν φαινόμενο σέ πλήρη ἄνθιση, ὑπό πολυποίκιλες μορφές, σ' ὁλόκληρο τόν κό¬σμο» (αὐτόθι), πού χρήζει ἄμεσης ἀντιμετώπισης. Πολύ σωστά ἐπισημαίνει ὅτι ἡ ἀντιμετώπιση αὐτή δέν πρέπει νά θίγει τή θρησκευτική ἐλευθερία, πού ἀποτελεῖ θεμελιῶδες δικαίωμα τοῦ ἀνθρώπου, ἀπόλυτα σεβαστό στή χώρα μας, τόσο ἀπό τήν Πολιτεία ὅσο καί ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία μας, ἀκουλουθώντας τούς λόγους τοῦ Κυρίου «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκουλουθεῖν» (Μαρκ. 8,34) καί «ἰδού ἔστηκα ἐπί τήν θύραν καί κρούω· ἐάν τις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς μου καί ἀνοίξῃ τήν θύραν, εἰσελεύσομαι» (Ἀποκ. 3,20), σέβεται ἀπόλυτα τό δικαίωμα κάθε ἀνθρώπου νά πιστεύει ὅ,τι θέλει καί νά ἐπιλέγει ὅποια θρησκεία θέλει, τό δέ Σύνταγμά μας ὁρίζει ὅτι «ἡ ἐλευθερία τῆς θρησκευτικῆς συνείδησης εἶναι ἀπαραβίαστη» (ἀρ. 13, παρ. 1). Ἡ Ε.Ε., ὅμως, ὑπό τό βάρος τῶν καταστάσεων, ἐξαναγκάζεται νά κάνει λόγο ἀκόμη καί γιά περιορισμούς τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας, ὅπου ἀπαιτεῖται: «Ἡ Ἐπιτροπή ὑπενθυμίζει ὅτι βάσει τῆς Συνθήκης (τῆς Εὐρωπαϊκῆς Συμβάσεως τῶν Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώ¬που), ἡ ἐλευθερία τῆς συνειδήσεως καί τῆς θρησκείας καί ἕνας ἀριθμός ἄλλων ἐλευθεριῶν πού ἐξασφαλίζονται ἀπό τήν Συνθήκη ΕΙΝΑΙ δυνατόν νά περιορισθοῦν καί ὅτι οἱ ἁρμόδιες ἐθνικές Ἀρχές ἔχουν διακριτική εὐχέρεια ἐπί τοῦ θέματος» (Συμπληρωματική Ἀπάντηση Κοινοβουλευτικῆς Συνέλευσης Συμβουλίου Εὐρώπης στή Σύσταση 1178/1992).
Οἱ αἱρέσεις, λοιπόν, δημιουργοῦν προβλήματα στήν παγκόσμια κοινωνία, προβλήματα πολλά καί μεγάλα. Γιά νά ἀντιμετωπισθοῦν, ἀπαιτεῖται εὐρύτατη πληροφόρηση, καί τό προσφορότερο μέσο γι’ αὐτήν εἶναι τό σχολεῖο καί τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν. Ἔτσι σέ ἐπίσημα κεί-μενα τῆς Ε.Ε. ἀναφέρεται: «Ἐκπαιδευτικά, νομοθετικά καί ἄλλα μέτρα θά πρέπει νά ληφθοῦν γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν προβλημάτων πού τίθενται ἀπό ὁρισμένες δραστηριότητες αἱρετικῶν ὁμάδων ἤ νέων θρησκευτικῶν κινή¬σεων» (Σύσταση 1178/1992 Κοιν. Συνέλευσης Συμβουλίου Εὐρώπης). «Τό πρόγραμμα τοῦ συστήματος παροχῆς γενικῆς παιδείας πρέπει νά περι-λαμβάνει συγκεκριμένη καί ἀντικειμενική πληροφόρηση ἐπί τῶν μεγά¬λων θρησκειῶν καί ἐπί τῶν σπουδαιοτέρων ἀποκλίσεων ἀπό αὐτές, ἐπί τῶν ἀρχῶν πού προϋποθέτει ἡ μελέτη τῆς συγκρίσεως τῶν θρη¬σκειῶν» (αὐτόθι). «Ἡ Συνέλευση ἐπανέρχεται ἐπί τῆς ἀναγκαιότητος μιᾶς ἐξειδικευμένης δράσεως πληροφορήσεως ἐπί τῆς ἱστορίας καί τῆς φιλοσοφίας τῶν μεγάλων ρευμάτων τῆς σκέψεως καί τῶν θρησκειῶν, ἡ ὁποία θά ἀπέβλεπε κυρίως πρός τούς νέους στό πλαίσιο τῶν σχολικῶν προγραμμάτων» (Σύσταση 1412/1999 Κοιν. Συνέλευσης Συμβουλίου Εὐρώπης). Τά κράτη μέλη προτρέπονται «νά προβλέψουν στά προγράμματα γενικῆς ἐκπαιδεύσεως πληροφόρηση ἐπί τῆς ἱστορίας καί τῆς φιλοσοφίας τῶν μεγάλων ρευμάτων τῆς σκέψεως καί τῶν θρησκειῶν» καί «νά ἐφαρμόζουν χωρίς καμία παράλειψη τή νομοθεσία περί ὑποχρεωτικῆς ἐκπαιδεύσεως καί, ἐν περιπτώσει μή τηρήσεως τῆς ὑποχρεώσεως αὐτῆς νά προκαλοῦν τήν παρέμβαση τῶν ἁρμοδίων ὑπηρεσιῶν» (αὐτόθι). Τά παραπάνω προϋποθέτουν, βέβαια, τήν ἐνίσχυση καί ὄχι τήν κατάργηση τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν καί πρός τήν κατεύθυνση αὐτή προτρέπει ἡ Ε.Ε.

Πρός τήν ὀρθή ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος

Ζοῦμε σέ μιά ἐποχή μέ πολλαπλά προβλήματα, μιά ἐποχή πού χα-ρακτηρίζει ἡ κατάρρευση τῶν ἀξιῶν, ἡ κρίση ταυτότητος, ὁ πνευματικός ἀποροσανατολισμός, ἡ ἐπέλαση τῆς ἰσοπεδωτικῆς παγκοσμιοποίησης. Πρός ὑπέρβασιν αὐτῆς τῆς κρίσης ἀρχίζει νά συνειδοποιεῖται ἀπό πολλές πλευρές ἡ ἀξία τῶν θρησκευτικῶν ἀξιῶν γιά τήν ὁλοκλήρωση τοῦ ἀνθρώπου καί τήν καλή λειτουργία τῆς κοινωνίας. Στή χώρα μας οἱ ἀξίες αὐτές ἐκπροσωποῦνται ἀπό τήν Ὀρθόδοξη πίστη καί ζωή, στοιχεῖα διαχρονικά καί ἀναλλοίωτα, μέ τά ὁποῖα ἐπιβιώσαμε γιά εἴκοσι αἰῶνες καί μάλιστα κάτω ἀπό ἐξαιρετικά δυσμενεῖς συνθῆκες. Εἶναι ἀνάγκη οἱ ἀξίες αὐτες νά κληροδοτηθοῦν στίς ἑπόμενες γενεές καί γι’ αὐτό ἡ ἐνίσχυση τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν πρός τήν Ὀρθόδοξη κατεύθυνση εἶναι περισσότερο ἀπό ἄλλοτε ἀπαραίτητη.
Παράλληλα ζοῦμε σέ μιά πολυπολιτισμική κοινωνία, ὅπου καθημε-ρινά συναναστρεφόμεθα ἀνθρώπους διαφορετικῶν πολιτιστικῶν καταβολῶν καί θρησκευτικῶν ἀντιλήψεων (οἰκονομικούς μετανάστες κ.λ.π.), τούς ὁποίους ὀφείλουμε νά κατανοήσουμε κι αὐτοί νά κατανοήσουν ἐμᾶς, ὥστε νά ἐνταχθοῦν σωστά στήν ἑλληνική κοινωνία. Αὐτό δέν θά γίνει μέ τήν περιφρόνηση τῶν βαθύτατα ριζωμένων στήν ἀνθρώπινη συνείδηση θρησκευτικῶν στοιχείων τοῦ πολιτισμοῦ τους. Περισσότερο ἀπαραίτητο εἶναι γι’ αὐτούς, παράλληλα μέ τίς δικές τους θρησκευτικές ἀντιλήψεις, νά γνωρίζουν καί τίς θρησκευτικές ἀντιλήψεις τῆς πλειοψηφίας τῶν κατοίκων τῆς χώρας στήν ὁποία ζοῦν καί ἐργάζονται. Διαφορετικά οὔτε προσέγγιση θά ὑπάρξει οὔτε ἀλληλοκατανόηση καί οἱ παραπάνω συνάνθρωποί μας θά ἐξαναγκασθοῦν νά ὀργανωθοῦν σέ κάστες (κλειστές ὁμάδες), μέ εὐνόητες συνέπειες. Γι’ αὐτό θεωροῦμε ὅτι εἶναι ἐσφαλμένη ἡ ἀπαλλαγή τῶν ἑτεροδόξων ἀπό τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν.
Βέβαια τό μάθημα, ὅπως γίνεται σήμερα, παρουσιάζει πολλά προ-βλήματα. Ἴσως εἶναι ἀναγκαία μιά ριζική ἀναμόρφωσή του, στή διδασκό-μενη ὕλη, στή μεθοδολογία διδασκαλίας, στήν ἐπιλογή καί ἀξιολόγηση τῶν διδασκόντων κλ.π. Ἡ Πολιτεία θά πρέπει νά τά ἐπιλύσει, ἄν θέλει νά ἔχει ὑψηλοῦ ἐπιπέδου μάθημα καί ἄν ἀναμένει ἀπ’ αὐτό θετικά ἀποτελέσματα. Γιά νά τό ἐπιτύχει ἀπαιτεῖται ἡ οὐσιαστική συμβολή τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ εἰλικρινής συνεργασία μ’ αὐτήν (καθώς καί μέ τίς ἄλλες θρησκευτικές κοι-νότητες, ὅπου συντρέχουν εἰδικές συνθῆκες), ὅπως ἄλλωστε διδάσκει ἡ εὐρωπαϊκή πρακτική καί ὅπως συμβαίνει στά ἀνεπτυγμένα κράτη.

* Ἄρθρο ἀπό τό ἔντυπο «Ὀρθοδοξία καί αἵρεσις» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, τεῦχ. 60, Ἰαν. – Φεβρ. 2009

Eκκλησία και Πολιτισμός - Διεθνές συνέδριο στο Βόλο

Ιερά Μητρόπολις Δημητριάδος & Αλμυρού

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Βόλος, 1 Απριλίου 2009

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος & Αλμυρού ανακοινώνεται ότι, στο πλαίσιο του Προγράμματος Σπουδών Ακαδημαϊκού Έτους 2008-2009 θα πραγματοποιηθεί από 7 έως 10 Μαΐου 2009 στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας (Μελισσιάτικα, έναρξη: Πέμπτη 7 Μαΐου 2009, 6:30μ.μ.)

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ, με θέμα:

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ: Σεβ. Μητροπολίτης Χαλκηδόνος κ. Αθανάσιος (Οικουμενικό Πατριαρχείο), Σεβ. Μητροπολίτης Νιγηρίας κ. Αλέξανδρος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), Θεοφ. Επίσκοπος Δυτικής Αμερικής κ. Μάξιμος (Εκκλησία της Σερβίας), Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος (Εκκλησία της Ελλάδος), π. Γρηγόριος Παπαθωμάς (Καθηγητής στο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγ. Σεργίου Παρισίων, Εκλεγμένος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Αθηνών), π. Λάμπρος Καμπερίδης (Διδάσκων στο Concordia University, Μόντρεαλ), π. Δημήτριος Μπαρθέλος (Πτυχιούχος Φιλολογίας και Θεολογίας, Δρ. King’s College, London), π. Hyacinthe Destivelle (Διευθυντής του Κέντρου Σπουδών Istina, Παρίσι), Αιδ. George Hunsinger (Καθηγητής στο Princeton Theological Seminary), Κωνσταντίνος Αγόρας (επ. Καθηγητής Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου), Daniel Ayuch (Καθηγητής στο Ινστιτούτο Ορθόδοξης Θεολογίας «Άγιος Δαμασκηνός» του Πανεπιστημίου του Balamand, Λίβανος), Alexander Bodrov (Πρύτανις του St. Andrew’s Biblical Theological Institute, Μόσχα), Jean-Francois Colosimo (Καθηγητής στο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγ. Σεργίου, Γεν. Διευθυντής των εκδόσεων του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας, Παρίσι), Amal Dibo (American University of Beruit, Λίβανος), Olga Lossky (Συγγραφέας, Παρίσι), Δημήτρης Μόσχος (Λέκτωρ Θεολογικής Σχολής Αθηνών), Νίκη Παπαγεωργίου (επ. Καθηγήτρια Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ.), Αλέξανδρος Παπαδερός (Δρ. Θεολογίας, πρ. Γενικός Διευθυντής Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης), Radu Preda (Αν. Καθηγητής στην Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Bades-Bolyai (Cluj-Napoca) και Διευθυντής του the Romanian Institute for Inter- Orthodox, Inter-Confessional and Inter-Religious Studies (INTER)), π. Alexander Rentel (επ. Καθηγητής Ορθοδόξου Θεολογικού Σεμιναρίου Αγίου Βλαδιμήρου, Νέα Υόρκη), Konstantin Sigov (Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Ανθρωπιστικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Kyiv-Mohyla Academy, Κίεβο, Ουκρανία), Χρυσόστομος Σταμούλης (Αν. Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ.), Mariyan Borgoev Stojadinov (Καθηγητής Πανεπιστημίου Βέλικο Τίρνοβο, Βουλγαρία), Elizabeth Theokritoff (Δρ. Θεολογίας, Μεταφράστρια), Παντελής Καλαϊτζίδης (Δρ. Θεολογίας, Συντονιστής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών).

Το Συνέδριο θα αποτελέσει αφορμή να εξετασθούν, αναλυθούν και συζητηθούν ποικίλα και σημαντικά ερωτήματα για τη σχέση Εκκλησίας και Πολιτισμού, όπως: ποια είναι η σχέση Ευαγγελίου και πολιτισμού, λατρείας και πολιτισμού, Ιεραποστολής, τοπικών παραδόσεων και πολιτισμού, θεολογικής γλώσσας και πολιτισμού; Είναι λ.χ. δυνατή η αναγγελία του χριστιανικού Ευαγγελίου ανεξάρτητα και άσχετα από το εκάστοτε ιστορικό και πολιτισμικό περιβάλλον; Αλλά και από την άλλη, πόσο θεμιτή είναι θεολογικά η ταύτιση της Εκκλησίας με κάποιον συγκεκριμένο ιστορικό πολιτισμό (π.χ. Ελληνισμός), η εργαλειοποίηση της θεολογίας και η υποταγή της στην ιστορία, το έθνος, τον πολιτισμό; Και αν σε άλλες χριστιανικές- ή και ευρύτερα θρησκευτικές- παραδόσεις, προβάλλει επιτακτικά σήμερα το αίτημα του εγκεντρισμού σε έναν συγκεκριμένο πολιτισμό (inculturation), μήπως στην περίπτωση των ορθοδόξων λαών, με το γνωστό στενότατο-έως ταυτίσεως ορισμένες φορές-σύνδεσμο Εκκλησίας και έθνους, Εκκλησίας και τοπικών παραδόσεων, αυτό που χρειάζεται επειγόντως είναι μια αποδέσμευση από τους συγκεκριμένους πολιτισμούς και τις τοπικές παραδόσεις (deculturation); Είναι αναγκαία σήμερα και στον ορθόδοξο χώρο μια θεολογία του πολιτισμού;

* Υπεύθυνες Επικοινωνίας: Αναστασία Γκίτση & Κλαίρη Νικολάου, Τηλ. 24210 93572,3 Φαξ: 24210 77115. Περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής στην ιστοσελίδα της Ακαδημίας: http://www.acadimia.gr

Παρέμβαση της Ιεράς Συνόδου για θεολόγους - θρησκευτικά

Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ THΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΕ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΥΠ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΖΗΤΑ:

Διορισμούς θεολόγων στα Δημοτικά

Σχολεία σε Μητροπόλεις και Μουσεία *

* Τμήμα επιμόρφωσης θεολόγων στη περιφέρεια Θεσσσαλίας με έδρα τη Λάρισα σχεδιάζει να συστήσει η Θεολογική του ΑΠΘ

Tο διορισμό θεολόγων – και – στη πρωτοβάθμια εκπαίδευση για τη διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος, όπως συμβαίνει με τους καθηγητές ξένων γλωσσών, φυσικής αγωγής και μουσικής για τα αντίστοιχα μαθήματα, ζητά η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με έγγραφο που απηύθυνε προς τον υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Αρη Σπηλιωτόπουλο.

Η Ιερά Σύνοδος με το υπ’ αριθμ. 4312/3-3-2009 έγγραφό της, το οποίο υπογράφει ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, θέτει στον κ. Σπηλιωτόπουλο σειρά αιτημάτων για την επίλυση προβλημάτων του κλάδου των θεολόγων και κυρίως για την αντιμετώπιση της ανεργίας που πλήττει τους νέους πτυχιούχους, ενώ παράλληλα ζητά την έκδοση εγκυκλίου με την οποία θα κατοχυρώνεται, βάσει και της συνταγματικής επιταγής, η υποχρεωτικότητα παρακολούθησης του μαθήματος για τους Ορθοδόξους χριστιανούς. Αναλυτικότερα η ΔΙΣ στο έγγραφό της αναφέρει:

ΥΠΟΜΝΗΜΑ Δ.Ι.Σ.

«Προς τον Eξοχώτατον κ. Aριστόβουλον Σπηλιωτόπουλον, Υπουργόν Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ενταύθα.

Εξοχώτατε κ. Υπουργέ,

Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος, εν τη Συνεδρία Αυτής της 5ης μηνός Φεβρουαρίου έ.ε, διεξήλθεν τα Πορίσματα - Προτάσεις της Ημερίδος «Εκκλησία και Θεολόγοι», η οποία διεξήχθη με την συνεργασίαν της Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων, την 22αν Νοεμβρίου 2008 εις το Διορθόδοξον Κέντρον της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πεντέλης και απεφάσισεν όπως παρακάλεση υμάς να εξετάσητε, εις το πλαίσιον της αρμοδιότητος υμών, την δυνατότητα της ικανοποιήσεως των εξής προτάσεων:

α) Αύξησις του αριθμού των κατ' έτος διοριζομένων Θεολόγων προκειμένου να καλυφθή η αδιοριστία 4.000 και πλέον πτυχιούχων Θεολογίας.

β) Αύξησις των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών εις την Δευτεροβάθμιον, Γενικήν, Τεχνικήν καί Έπαγγελματικήν Έκπαίδευσιν.

γ) Διορισμός Θεολόγων και εις την Πρωτοβάθμιον Έκπαίδευσιν διά την διδασκαλίαν του μαθήματος των Θρησκευτικών, ως συμβαίνει με τους Καθηγητάς Ξένων Γλωσσών, Φυσικής Αγωγής και Μουσικής διά τα αντίστοιχα μαθήματα.

δ) Δυνατότης συμμετοχής των πτυχιούχων τής Θεολογίας εις διαγωνισμούς, εις τους οποίους μετέχουν και οι πτυχιούχοι των λοιπών Θεωρητικών Σχολών.

ε) Αξιοποίησις Θεολόγων εις τον Θρησκευτικόν Τουρισμόν.

στ) Διορισμός 100 Θεολόγων εις το ποιμαντικόν έργον της Εκκλησίας, κατόπιν προτάσεως των κατά τόπους Ιερών Μητροπόλεων.

ζ) Διορισμός Θεολόγων ως ξεναγών Μουσείων ή Εκθέσεων Βυζαντινών ή Μεταβυζαντινών Κειμηλίων.

Προς τούτοις, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος απεφάσισεν όπως και αύθις έκφραση την παγίαν θέσιν Αυτής περί της υποχρεωτικής διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών διά τους Χριστιανούς Ορθοδόξους μαθητάς, ως και το Σύνταγμα ορίζει, και παρακάλεση υμάς όπως αγαθυνόμενος αποστείλητε σχετικήν διευκρινιστικήν Έγκύκλιον.

Επί δε τούτοις, έχοντες δι' ελπίδος ότι εν τω εγνωσμένω σεβασμώ υμών προς την Έκκλησίαν θέλετε ικανοποιήσει δικαίως τα ως είρηται. αιτήματα και επικαλούμενοι, επί την υμετέραν Εξοχότητα πλουσίαν την Χάριν του Θεού και το άπειρον Αυτού έλεος, διατελούμεν μετ' ευχών διαπύρων».

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΚΟΣΜΗΤΟΡΑ

Τη άποψή του περί επιτακτικής ανάγκης διορισμού θεολόγων καθηγητών για την διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στα δημοτικά σχολεία, διετύπωσε και ανέλυσε ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, καθηγητής Παιδαγωγικής κ. Ιωαν. Κογκούλης, μιλώντας προχθές στην εκπομπή «Θεολογία και Κοινωνία» της Ιεράς Μητρόπολης Λάρισας (96,3 FM) και στον δημοσιογράφο – θεολόγο κ. Χάρη Ανδρεόπουλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σχετικό ρεπορτάζ με το υπόμνημα που κατέθεσε στο ΥΠΕΠΘ ο κοσμήτορας της Θεολογικής δημοσιεύθηκε στη «Ελευθερία» (27/3/09, σελ. 12).

Υπενθυμίζεται ότι ο κοσμήτορας της Θεολογικής του ΑΠΘ σε επιστολή που απηύθυνε προς τον υπ. (και η οποία, ολόκληρη, δημοσιεύεται στο ιστολόγιο της Ενωσης Θεολόγων ν. Λάρισας,
http://theologylar.blogspot.com/2009/03/blog-post_21.html) αναφέρει πως «διαπιστώνει ότι υπάρχει μια σαφής τάσης περιθωριοποίησης του μαθήματος των Θρησκευτικών και κατ’ επέκταση της ελληνορθόδοξα προσανατολισμένης Παιδείας» καθώς επίσης ότι «σημαντικός ίσως αριθμός δασκάλων δεν επιθυμεί να διδάξει το μάθημα των Θρησκευτικών στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση». Κατόπιν τούτων ο κοσμήτορας της Θεολογικής εισηγείται στον υπουργό Παιδείας το μάθημα των Θρησκευτικών να διδάσκεται στο Δημοτικό Σχολείο: α) Από Θεολόγους εκπαιδευτικούς εξειδικευμένους προς τούτο στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση και, β) Η δίωρη διδασκαλία του να επεκταθεί σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, όπως συμβαίνει σε αρκετά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης(πχ Γερμανία, Κύπρο κλπ). «Σε κάθε περίπτωση, οφείλω να επισημάνω», υπογραμμίζει ο κ. Κογκούλης, «ότι δεν είναι δυνατόν ο Ελληνικός λαός να ανέχεται την σαφώς διαφαινόμενη τάση και επιθυμία μιας δυναμικής μειοψηφίας να αποχρωματίσει την Παιδεία μας σταδιακά και να την αποκόψει από τις ρίζες της».

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

Τέλος, ο κ. Κογκούλης μιλώντας χθές στην «Ε» ανέφερε ότι η Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ είναι διατεθειμένη να συμβάλλει στη περαιτέρω ακαδημαϊκή αναβάθμιση των αποφοίτων της και γι΄αυτό το σκοπό προωθεί τη ίδρυση επιμορφωτικών τμημάτων "Δια Βίου Εκπαίδευσης" για υπηρετούντες στη Β/βάθμια εκπαίδευση θεολόγους καθηγητές, ενώ δεν απέκλεισε και το ενδεχόμενο να ιδρυθούν αντίστοιχα τμήματα κατάρτισης και επιμόρφωσης για τους εκπαιδευτικούς της Α/βάθμιας εκπαίδευσης (δασκάλους) που διδάσκουν το μάθημα των Θρησκευτικών (στα Δημοτικά). Επεσήμανε μάλιστα ότι σχεδιάζεται να λειτουργήσουν επιμορφωτικά τμήματα εξακτινωμένα στις περιφέρειες, και σ’ αυτά συμπεριλαμβάνεται τμήμα για τη Θεσσαλία, με έδρα στη Λάρισα.

ΧΑ.ΑΝ.

* ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ στην εφημ. "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" ν. Λάρισας (Τρίτη, 31/03/2009, σελ. 18)

"Προς μια Οικουμενική διακήρυξη για την Ειρήνη και την Καταλλαγή. Μια Ορθόδοξη Συμβολή", Ημερίδα στην Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, στο Βόλο.

Ιερά Μητρόπολις Δημητριάδος & Αλμυρού
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος & Αλμυρού ανακοινώνεται ότι, στο πλαίσιο του Προγράμματος Σπουδών Ακαδημαϊκού Έτους 2008-2009, θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 28 Μαρτίου 2009 και ώρα 10:30 στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας (Μελισσιάτικα), Ημερίδα με θέμα:

«Προς μια Οικουμενική Διακήρυξη για την Ειρήνη και την Καταλλαγή. Μια Ορθόδοξη Συμβολή»

ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ: Δρ. Κωνσταντίνος Ζάρρας (Λέκτωρ Θεολογικής Σχολής Αθηνών), Δρ. Αγγελική Ζιάκα (Λέκτωρ Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.), Δρ. Στέλιος Τσομπανίδης (Λέκτωρ Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.), Δρ. Ελένη Κασσελούρη-Χατζηβασιλειάδη (Συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών), Υπ. Δρ. Νίκος Ασπρούλης (Συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών).

Η Ημερίδα διοργανώνεται στο πλαίσιο του Προγράμματος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (WCC) «Δεκαετία για την Υπέρβαση της Βίας» (2001-2010). Οι κατά τόπους Εκκλησίες, Θεολογικές Σχολές, Ινστιτούτα και Οργανισμοί καλούνται να συντάξουν μια Διακήρυξη για την Ειρήνη, η οποία θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις τους για την υπέρβαση κάθε μορφής βίας και τη μεταμόρφωση του κόσμου σε κοινωνία σεβασμού, αλληλεγγύης, αρμονικής συνύπαρξης και αγάπης. Το καίριο ερώτημα με το οποίο έρχονται αντιμέτωπες όλες οι χριστιανικές παραδόσεις σήμερα, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, είναι το πως μπορούν να συμβάλουν με την παρουσία τους, το λόγο, τον πλούτο της παράδοσης τους και το ποιμαντικό τους έργο στην άμβλυνση και την εξάλειψη των φαινομένων βίας ∙ πώς θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις και συνθήκες ειρήνης, ελπίδας, μετάνοιας και αγάπης σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από συνεχή διάσπαση και διαίρεση∙ πώς θα καταφέρουν, αξιοποιώντας τα θετικά επιτεύγματα της εποχής μας, να επικαιροποιήσουν το μήνυμά τους και να επαναπροσδιορίσουν κριτικά τα μέσα και τις μεθόδους επικοινωνίας που χρησιμοποιούν.

Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, πιστή στο όραμα «της των πάντων ενώσεως», με την διοργάνωση της Ημερίδας επιθυμεί να συμβάλει για μια ακόμη φορά στο Διάλογο. Οι εισηγήσεις (και κατ’ επέκταση οι συζητήσεις) της Ημερίδας θα βοηθήσουν στην ανάδυση και ανάδειξη των Ορθόδοξων απόψεων, θέσεων, αντιλήψεων και δράσεων περί ειρήνης, οι οποίες υπάρχουν πλούσιες τόσο στη βιβλική και την πατερική μας παράδοση, όσο και στην εμπειρία και το βίωμα της σύγχρονης εκκλησιαστικής κοινότητας.
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Κα Ελένη Κασσελούρη-Χατζηβασιλειάδη, τηλ. 24210 93572,3 Φαξ: 24210 77115.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ HMΕΡΙΔΑΣ

Σάββατο 28 Μαρτίου 2009

Πρωινή συνεδρία

10.30- 11.00: Έναρξη-χαιρετισμοί

11.00-11.30: Γιατί η ειρήνη αποτελεί προτεραιότητα για τις Εκκλησίες και τις κοινωνίες σήμερα; Δρ. Ελένη Κασσελούρη-Χατζηβασιλειάδη, Συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών

11.30-12.00: Οι Εκκλησίες σε αναζήτηση μιας 'δίκαιης ειρήνης' σε εποχή παγκοσμιοποίησης,
Δρ. Στέλιος Τσομπανίδης, Λέκτορας Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

12.00-13.00: Συζήτηση

13.00-15.00: Γεύμα

Απογευματινή Συνεδρία

15.00-15.30: ‘Ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν’ (Ιω. 14,27). Χρήσεις, αποχρώσεις και διαστάσεις του όρου ‘ειρήνη’ κατά την εποχή του Χριστού, Δρ. Κωνσταντίνος Ζάρρας, Λέκτορας Θεολογικής Σχολής Αθηνών

15.30-16.00: Θεμελιακές προϋποθέσεις για μια (ορθόδοξη) θεολογία της καταλλαγής, Νίκος Ασπρούλης, Μ.Sc. , υπ. Δρ. Θεολογίας, Συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών

16.00-16.30: Διάλειμμα-Καφές

16.30-17.00: Η Υπέρβαση της Βίας και η Κατίσχυση της Ειρήνης. Κοινή αναφορά και επιταγή στο Διαθρησκειακό διάλογο και στα ευρωπαϊκά προγράμματα σπουδών, Δρ. Αγγελική Ζιάκα, Λέκτορας Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

17.00-18.00: Συζήτηση

18.00: Λήξη ημερίδας

Eικαστικές τέχνες και θρησκευτικό μάθημα

"ΟΧΗΜΑ» ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΟΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

Η αξία της εικόνας στο θρησκευτικό μάθημα

* Σεμινάριο θεολόγων στην Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος, υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Πως πρέπει να γίνει η ανάγνωση της εικόνας ή η κριτική προσέγγιση ενός έργου τέχνης; Πως θα ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές ώστε να αποκτήσουν τα «κλειδιά» που θα δίνουν την πρόσβαση στο να μπορούν να κάνουν τη βασική ανάγνωση του έργου που παρατηρούν – να διαβάζουν μέσα από την οπτική «γραμματική» και το «συντακτικό» της εικόνας, να ξεκλειδώνουν τα νοήματα που περιέχει και τους συμβολισμούς της;

Aπαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δόθηκαν στο επιστημονικό σεμινάριο για την προσέγγιση θεμάτων του θρησκευτικού μαθήματος με όχημα τις εικαστικές τέχνες το οποίο πραγματοποιήθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ι. Μητρόπολης Δημητριάδος, στο συνεδριακό κέντρο Θεσσαλίας, στα Μελισσιάτικα του Βόλου.

Ειδικά για το μάθημα στην Α’ και Β’ Γυμνασίου παρουσιάσθηκε η ποικιλία των έργων που φανερώνουν την εξέλιξη της βυζαντινής τέχνης από τα Παλαιοχριστιανικά στα Κομνήνεια και τα έργα του 14ου και 15ου αιώνος, μέχρι τα Μεταβυζαντινά και τα έργα του 20ου αιώνος, όπως είναι αυτά του Αγ. Αστεριάδη καθώς και των νεώτερων αγιογράφων που συμβάλλουν στην εξέλιξη και στο διάλογο της βυζαντινής τέχνης με σύγχρονα αισθητικά ζητήματα.

* Στο σενάριο, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και θα ολοκληρωθεί περί τα μέσα Απριλίου, διδάσκουν ως επιμορφωτές οι συγγραφείς του βιβλίου Θρησκευτικών της Α’ Γυμνασίου κ.κ. Ολγα Γριζοπούλου δρ. Θεολογίας και Πηγή Καζλάρη, πρ. Σχολική Σύμβουλος, ο συγγραφέας του βιβλίου Θρησκευτικών της Β’ Γυμνασίου κ. Απ. Μπάρλος, M. Sc. Θεολογίας και η κ. Βάσω Γώγου, θεολόγος – φιλόλογος, εκπαιδευτικός πολιτισμικής και αισθητικής αγωγής στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Λάρισας. Υπεύθυνος γραμματειακής υποστήριξης του σεμιναρίου είναι ο θεολόγος καθηγητής κ. Χρήστος Παρίσης.

"Οικογένεια και σχολείο", στο Ρ/Σ της Ιεράς Μητρόπολης

ΣΤΟ Ρ/Σ ΤΗΣ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ:

Οικογένεια και σχολείο

«Οικογένεια και σχολείο, δύο θεσμοί που στηρίζουν τους νέους», είναι το θέμα της σημερινής εκπομπής «Θεολογία και Κοινωνία», η οποία μεταδίδεται από το Ρ/Σ της Ι. Μητρόπολης Λάρισας (96,3 FM) κάθε Παρασκευή στις 6 μ.μ.

* Καλεσμένος στο studio της εκκλησιαστικής ραδιοφωνίας για τη σχετική συζήτηση με τον δημοσιογράφο - θεολόγο κ. Χάρη Ανδρεόπουλο είναι ο κ. Νικόλαος Φασέγκας. θεολόγος – φιλόλογος, στέλεχος του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων (Σ.Σ.Ν.) της Δ/νσης Β/θμιας εκπαίδευσης Ν. Λάρισας.

(Η εκπομπή μεταδίδεται και μέσω της ιστοσελίδας της Ιεράς Μητρόπολης http://www.imlarisis.gr/live.php , που σημαίνει ότι ακούγεται, μέσω του διαδικτύου, σ' όλη την Ελλάδα. Οι ακροατές μπορούν να καταθέτουν τις τυχόν απορίες, τα ερωτήματα και τις απόψεις τους, κατά τη διάρκεια της εκπομπής, στο τηλ. 2410 - 624926)

Το θρησκευτικά στο σύγχρονο σχολείο

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΗΣ Ι. Μ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ

Το θρησκευτικό μάθημα

στο σχολείο του 21ου αιώνα

* Υλοποιείται, υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, στο πλαίσιο προγράμματος επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στη σύγχρονη διδακτική

Toυ Χάρη Ανδρεόπουλου *

Το θρησκευτικό μάθημα, σχεδιασμένο άλλοτε για να λειτουργήσει στο πλαίσιο μιας κλειστής μονοπολιτισμικής παραδοσιακής κοινωνίας, καλείται σήμερα να εκπληρώσει την αποστολή του εν μέσω μιας ανοιχτής κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από την αρχή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, από την ετερότητα και την έντονη κινητικότητα, τόνισε ο συντονιστής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών της Ι. Μητρόπολης Δημητριάδος, δρ. Θεολογίας, Παντελής Καλαϊτζίδης, χαιρετίζοντας το εν εξελίξει επιστημονικό σεμινάριο θεολόγων που διεξάγεται στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, στα Μελισσιάτικα.

Ο κ. Καλαϊτζίδης ανέφερε ότι το σεμινάριο αποσκοπεί να προσφέρει ενημέρωση και κατάρτιση για σύγχρονα θέματα που αφορούν τους θεολόγους, όπως η συζήτηση και αντιμετώπιση των προβλημάτων που φαίνεται να δυσκολεύουν τη συνεργασία και επικοινωνία τους με τους σύγχρονους μαθητές, η ανάδειξη της σημασίας του θεολογικού αντικειμένου για την εκπαίδευση του σύγχρονου ανθρώπου στο σχολείο του 21ου αιώνα, ή ακόμη η κατανόηση των νέων δεδομένων γύρω από το μάθημα των Θρησκευτικών, και μάλιστα αυτών που σχετίζονται με τα καινούργια αναλυτικά προγράμματα και σχολικά εγχειρίδια με τη διαφορετική «λογική», και το κυριότερο, με το πώς θα διδάξουμε «Θρησκευτικά» ως υποχρεωτικό σχολικό μάθημα σε παιδιά με διαφορετική πολιτιστική προέλευση, αλλόθρησκα ή θρησκευτικά αδιάφορα.

Είναι πολύ σημαντική για μας τους θεολόγους, υπογράμμισε - και μάλιστα εν όψει των συντελουμένων κοσμογονικών αλλαγών και ανακατατάξεων – η συνεχής παρακολούθηση των νέων προβληματισμών και συζητήσεων στο χώρο της επιστήμης μας, η στοιχειώδης έστω επαφή με τον πυρήνα του ορθόδοξου θεολογικού προβληματισμού που αναπτύσσεται στις μέρες μας τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, η κατανόηση του διαλόγου που επιχειρεί η θεολογία με τη θύραθεν διανόηση, με τα νέα ρεύματα σκέψης και τέχνης και το σεμινάριο έρχεται ακριβώς να υπηρετήσει αυτή τη στόχευση της αναβάθμισης των δεξιοτήτων των θεολόγων καθηγητών. Αποτελεί ματαιοπονία, τόνισε ο κ. Καλαϊτζίδης, να νομίζουμε ότι στις σύγχρονες απαιτητικές συνθήκες μπορεί ο θεολόγος να σταθεί στη τάξη και το σχολείο με μόνο εφόδιο το πτυχίο που έλαβε πριν πολλά χρόνια…», για να καταλήξει λέγοντας ότι στις μέρες μας αυτό που επειγόντως χρειάζεται ο θεολόγος καθηγητής δεν είναι η συνέχιση της γνωστής ρητορικής, αλλά μετριοπάθεια, σπουδή και σοβαρότητα, διεύρυνση του επιστημονικού και παιδαγωγικού του ορίζοντα, συνεχή επιμόρφωση που να στοχεύει κυρίως σε αλλαγές στο γνωστικό, συναισθηματικό και αξιολογικό επίπεδο.

- Σημειώνεται ότι το επιμορφωτικό σεμινάριο, το οποίο έχει θέμα «Μπροστά στις σύγχρονες ανάγκες του μαθήματος των Θρησκευτικών: βελτιώνουμε τη διδακτική μας πράξη», χωρίζεται σε έξι θεματικές ενότητες, ως εξής: 1) Δημιουργική διδασκαλία του βιβλικού κειμένου, 2) Η βιωματική μάθηση ως δυναμικό περιβάλλον μάθησης για το θρησκευτικό μάθημα (Θ.Μ.), 3) Προσεγγίζοντας θέματα του Θ.Μ. με όχημα τις εικαστικές τέχνες, 4) Κατανοώντας τις ευκαιρίες και δυνατότητες εφαρμογής της διαθεματικότητας στο Θ.Μ., 5) Η αξιολόγηση ως δυνατότητα για έλεγχο και βελτίωση της διδασκαλίας του Θ.Μ., και 6) Η θρησκευτική εκπαίδευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση: υπάρχουσα κατάσταση - τάσεις - προοπτικές.

* Στο σεμινάριο, το οποίο διοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, τελεί υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα μέσα Απριλίου, διδάσκουν ως επιμορφωτές οι συγγραφείς του βιβλίου Θρησκευτικών της Α’ Γυμνασίου κ.κ. Ολγα Γριζοπούλου δρ. Θεολογίας και Πηγή Καζλάρη, πρ. Σχολική Σύμβουλος, ο συγγραφέας του βιβλίου Θρησκευτικών της Β’ Γυμνασίου κ. Απ. Μπάρλος, M. Sc. Θεολογίας και η κ. Βάσω Γώγου, θεολόγος – φιλόλογος, εκπαιδευτικός πολιτισμικής και αισθητικής αγωγής. Υπεύθυνος γραμματειακής υποστήριξης είναι ο θεολόγος καθηγητής κ. Χρήστος Παρίσης.

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι είναι Γεν. Γραμματέας της Ενωσης Θεολόγων ν. Λάρισας

Θεολογικό συνέδριο στη Κύπρο

ΣΤ' ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ - ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΟΕΛΜΕΚ

"Η πρόκληση των νέων αναλυτικών
προγραμμάτων και το μάθημα των Θρησκευτικών"

Τεχνική Σχολή Μακάριος Γ' - Λευκωσία,

Αίθουσα Ξενοδοχειακού τμήματος

Σάββατο, 14 Μαρτίου 2009

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Προσέλευση Συνέδρων : 8.30΄ – 9.00΄
Χαιρετισμοί – Έναρξη εργασιών: 9.00΄ – 9.30΄
Προσευχή
Χαιρετισμός του Μακαριοτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου από τον Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη π. Ιερώνυμο Πυλιώτη, Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής.

· Χαιρετισμός από την Πρόεδρο της ΟΕΛΜΕΚ κ. Λένια Σεμελίδου.
· Προσφώνηση και κήρυξη των εργασιών του Συνεδρίου από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου κ. Σπύρο Φωτίου.

1η Εισήγηση: 9.30΄ – 10.30΄

«Η φιλοσοφία των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων για το δημόσιο σχολείο»

Εισηγητής:

κ. Γεώργιος Τσιάκαλος, Καθηγητής της Παιδαγωγικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα.

Συντονιστής: κ. Δημήτριος Καππαής, Μέλος του Συνδέσμου Θεολόγων.
Ερωτήσεις – Παρεμβάσεις συνέδρων

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΔΕΞΙΩΣΗ : 10.30΄ – 11.00΄

2η Εισήγηση: 11.00΄ – 12.00΄

«Το Αναλυτικό Πρόγραμμα και το μάθημα των Θρησκευτικών»
Εισηγήτρια: κ. Μαίρη Ιωαννίδη-Κουτσελίνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Συντονιστής: κ. Σταύρος Φωτίου, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου.
Ερωτήσεις – Παρεμβάσεις συνέδρων

3η Εισήγηση: 12.00΄ – 13.00΄

«Εναλλακτικές δυνατότητες και προϋποθέσεις για ένα νέο προσανατολισμό του θρησκευτικού μαθήματος στο δημόσιο σχολείο»
Εισηγητής: κ. Σταύρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Ελλάδας.

Συντονιστής: κ. Θεόδωρος Κυριακού, Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Θεολόγων.
Ερωτήσεις – Παρεμβάσεις συνέδρων

Πορίσματα – Λήξη Συνεδρίου: 13.00΄ – 13.15

Hμερίδα για το θρησκευτικό μάθημα στη Σπάρτη

ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΗ ΣΠΑΡΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Στις 10-3-2009 ημέρα Τρίτη και ώρα 3,30 μ.μ στο Πνευματικό Κέντρο
του Δήμου Σπάρτης θα πραγματοποιηθεί η αναβληθείσα εξ αιτίας των
αγροτικών κινητοποιήσεων Ημερίδα με θέμα : «Το μάθημα των θρησκευτικών
στο σύγχρονο σχολείο . Θέσεις και αντιθέσεις . Προοπτικές » .
Η Ημερίδα υλοποιείται από το Γραφείο της Σχολικής Συμβούλου των θεο-
λόγων Περιφέρειας Πελοποννήσου και τίθεται υπό την αιγίδα και ευλογία
του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης κου Ευσταθίου

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
3,30 – 4,00 μ.μ. Προσέλευση – εγγραφές συνέδρων.
4,00 - 4,30 μ.μ. - Ευλογία και χαιρετισμός υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευσταθίου.
- Χαιρετισμός υπό της Κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής του Π. Α. κ. Ελένης Χριστινάκη – Παπακώστα.
- Χαιρετισμός υπό του Περιφ. Δ/ντού Π. & Δ. Εκπ/σης Πελοποννήσου κ.Νικολάου Μαραμπέα.
- Χαιρετισμός υπό της Προϊσταμένης του Τμ. Επιστ. και Παιδ. Καθ. Δ.Ε. Πελοποννήσου κ. Ειρήνης Μουτζούρη - Μανούσου.
- Προλογίζει η Σχολική Σύμβουλος Θεολόγων κ. Αικατερίνη–Μαρία Αλεξ. Μπαλή.
4,30 - 6,20 μ.μ. Εισηγήσεις (ανά 20 λεπτά).

1. Συνταγματική και νομική κατοχύρωση του μαθήματος των Θρησκευτικών στην ελληνική εκπαίδευση. {-Θεσμική ανάλυση. -Θέσεις Ανεξάρτητων Αρχών. Κριτική και σχετικές δικαστικές αποφάσεις]. Εισηγητής: κ. Ειρήνη Χριστινάκη – Γλάρου, Καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

2. Κοινωνιολογική διάσταση του μαθήματος των Θρησκευτικών.
Εισηγητής: κ. Απόστολος Νικολαΐδης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

3. Εκπαιδευτικοί Θεολόγοι και ποιμαντική της τοπικής Εκκλησίας.
Εισηγητής : π. Γεώργιος Ευθυμίου, Επικ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διάλειμμα 10 λεπτών

4. Το μάθημα των Θρησκευτικών μεταξύ παράδοσης και εκσυγχρονισμού. Εναλλα-κτικές προσεγγίσεις της θρησκευτικής ετερότητας στο δημόσιο σχολείο.
Εισηγητής: κ. Σταύρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

5. Εγκύκλιοι διαταγές του ΥΠΕΠΘ για τη διδασκαλία του μαθήματος και συναφή με τη θρησκευτικότητα στο σχολείο ζητήματα. [Προσευχή, ανάρτηση εικόνων, εκκλησιασμός κλπ.].
Εισηγητής: κ. Ηλίας Φραγκόπουλος, τ. Προϊστάμενος Γραφείου Δ.Ε., Αντιπρόεδρος ΠΕΘ

6,20 – 7,20 μ.μ. Συζήτηση –Λήξη.