Kων/νου Νούση: "Κατά παρεκκλησιαστικών Οργανώσεων – Τριτολογία επιλογική".

Toυ Κώστα Νούση,

Φιλολόγου-Θεολόγου M.Th.

Οι ενστάσεις και οι απορίες φίλων και γνωστών δεν κόπασαν. Έτσι σύρομαι στη γραφή του παρόντος, που εύχομαι να είναι και το επιλογικό στην παρούσα φάση της κριτικής ανάλυσης περί των θρησκευτικών Αδελφοτήτων εν Ελλάδι. Δυστυχώς, ως αποδεικνύεται περίτρανα, το οργανωσιακό πνεύμα «πότισε» πολύ τους αδελφούς χριστιανούς, ακόμη και γεροντάδες και σεβάσμιους ρασοφόρους. Οι τελευταίοι, μάλιστα, το μεταδίδουν ως πνευματικοί πατέρες και το συντηρούν στους δικούς τους χώρους, είτε αυτοί λέγονται ενορίες είτε μοναστικές αδελφότητες. Αναφορικά δε με τις επιζώσες Χριστιανικές Οργανώσεις και τα ομώνυμα Σωματεία, ούτε λόγος να γίνεται για ουσιώδεις μεταβολές. Μάλλον πρόκειται για εξωτερικές και φαινομενικές προσαρμογές, σύμφωνα με το λαϊκό ρηθέν «άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τη σκούφια του αλλιώς».

Για να είμαι ειλικρινής, αν και σκόπευα να το αποφύγω, θα ήθελα να διευκρινίσω πως δεν με τσίμπησε ξάφνου μια μύγα και είπα να τα «ξαναβάλω» με τις αγαπητές Οργανώσεις. Η νέα αυτή αρθρογραφία προήλθε από ένα τραγελαφικό περιστατικό με μαθητή μου, όπου οι δικοί του, μεταξύ αυτών και αρχιμανδρίτης φέρων έκδηλα οργανωσιακού τύπου χαρακτηριστικά, απαγόρευσαν τις μετά του καθηγητού του παιδός συζητήσεις επί πνευματικών ζητημάτων! Μεσαίωνας, φασισμός, τραγικωμωδία… Ας το ονοματίσει έκαστος όπως νομίζει. Ωστόσο, δεν μπορούμε να μην αποφανθούμε πως όλα αυτά είναι πράγματα αρρωστημένα και εξάπαντος εκθέτοντας τους εμπλεκομένους σε αυτά. Έχει, θεωρώ, παρεξηγηθεί σε μέγιστο βαθμό τι εστί Ορθοδοξία και ορθοπραξία. Ο πνευματικός αυτός φαντάζεται ότι «σώζει» το παιδί του από «αιρετικές απόψεις» - ενώ συμβαίνει το αντίστροφο! – και το πνευματικό τέκνο αισθάνεται ασφαλές εν τη υπακοή ταύτη… Άλαλα τα χείλη…

Δεν θίχτηκα προσωπικά. Απλά λυπήθηκα. Και αφορμή έλαβα προς ανανέωση της κριτικής περί τις εν Ελλάδι παρ-εξω-εκκλησιαστικές οργανώσεις, οι οποίες ζουν και βασιλεύουν, αν όχι τόσο «σώματι», όπως στο παρελθόν, οπωσδήποτε όμως πνεύματι… Και αυτό το πνεύμα καταγγέλλει η Ορθόδοξη θεολογία, ως μη συμβατό με τα Ορθόδοξα παραδοσιακά πρότυπα. Η ένσταση κάποιων, ότι έχουν και θετικά οι εν λόγω σέχτες, εύκολα καταρρέει: και οι αλλόδοξοι και οι αλλόθρησκοι έχουν καλά στοιχεία και αληθείας στοιχεία πολλάκις. Να τους επιβραβεύσουμε; Να πάμε μαζί τους; Μη γένοιτο. Εκείνοι δε που νομίζουν ότι είναι τόσο αθώος ο συναγελασμός στις αίθουσες των Οργανώσεων, ας σκεφτούν σοβαρά την αναπόφευκτη επίδραση του καπνού και στους μη καπνίζοντες, για να μαστε και λιγάκι επικαιρικοί…

Ας επανέλθουμε, ωστόσο, επί τα σοβαρότερα. Έχουν υγιές εκκλησιολογικό φρόνημα οι Οργανώσεις; Σαφέστατα όχι. Και για να μην αερολογούμε, ας σκεφτούμε πόσα προβλήματα δημιούργησαν στο πρόσφατο παρελθόν στην Εκκλησία με την προσπάθειά τους να αλώσουν την ηγεσία της και να προβούν στην «κάθαρση» των ανήθικων κληρικών της. Ο Ιερώνυμος Κοτσώνης, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, μέλος της αδελφότητος Ζωή, με τη συνεργασία του με το Παλάτι και τους Χουντικούς, με την αντικανονική αριστίνδην σύνοδο της εποχής εκείνης, ταλαιπώρησε την Εκκλησία μας μέχρι πρόσφατα. Ίσως και μέχρι σήμερα, όπως φαίνεται από τους εν Λαρίση «αγωνιζομένους» χριστιανούς.

Το καντιωτικό πνεύμα πόση ζημιά προκάλεσε στην τοπική κοινωνία της Λάρισας - πολλώ δε μάλλον πανελληνίως - για να πιάσω ένα ενδεικτικό πάλι παράδειγμα. Όσοι γνωρίζουν τα τεκταινόμενα, ξέρουν πώς οι οργανωσιακοί αυτοί, σε αγαστή συνεργασία με άλλες παρεκκλησιαστικές ομάδες, με πνεύμα μη κατ΄επίγνωσιν ζήλου, τάραξαν την τοπική Εκκλησία, πολέμησαν κατά Μητροπολιτών και Συνοδικών αποφάσεων, διέλυσαν ένα τοπικό Μοναστήρι, δίχασαν και δυσφήμησαν μια ολόκληρη Μητρόπολη, σκανδάλισαν τόσους και τόσους απλούς χριστιανούς. Η παρασυναγωγή σε αίθουσα τοπικής Οργάνωσης της εν λόγω πόλης αποφάσισε για το αν θα δεχτεί ο κυρός Θεολόγος τη διχοτόμηση της Μητρόπολης ή όχι…[1] Αν όλα τούτα δεν είναι εξωεκκλησιαστικές και παρεκκλησιαστικές πράξεις, τότε πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να τις δούμε και να τις χαρακτηρίσουμε; Κατά τα άλλα, αθώες περιστερές  οι εν οργανώσεσι εκκλησιαζόμενοι και τα στελέχη τους, κύριε Επαμεινώνδα…

Και αυτά δεν ανήκουν μονάχα στο παρελθόν. Αν μπούμε σε sites[2] και έντυπες εκδόσεις των εν λόγω Αδελφοτήτων, ακόμη και των πιο «μετριοπαθών» εξ αυτών, θα δούμε να υπονομεύουν τον «οικουμενιστή» Πατριάρχη και να στηρίζουν τους Ρώσους στο θέμα της Ουκρανίας[3]. Και αυτά ως ένα ελάχιστο παράδειγμα. Η δε πιο ισχυρή απόδειξη του αντιεκκλησιοκεντρικού πνεύματός τους θα ήταν η προφανής άρνηση στον εκασταχού Επίσκοπο παράδοσης των αιθουσών τους στις όμορες Ενορίες. Εκεί θα βλέπαμε τι πανηγύρι θα γινόταν. Εκεί θα κατανοούσαμε πόσο επιφανειακή είναι η υποτιθέμενη υπακοή και ο φαινόμενος εγκεντρισμός τους στην Εκκλησία. Υπάρχει, έστω και ένα, φαεινό παράδειγμα αυτόβουλης προσχώρησης οργανωσιακών στον οικείο Επίσκοπο; Πολύ θα ήθελα να το μάθω…

Υπάρχει λύση; Φυσικά. Πρώτα πρέπει να απομονωθούν οι φίλα προσκείμενοι σε οργανώσεις Επίσκοποι. Κατά δεύτερον να αποφασιστεί συνοδικά η μετατροπή των οργανωσιακών αιθουσών σε κτήρια των όμορων ενοριακών κέντρων. Γιατί δεν το τολμούν οι Ιεράρχες μας; Αν εξαιρέσουμε τις αναστολές που περιγράψαμε στο πρώτο άρθρο της σειράς αυτής, τότε μονάχα ατολμία και κρυφός έρωτας για τους παρεκκλησιαστικούς θα μπορούσε να εξηγήσει κάπως τα πράγματα.

Βέβαια, ίσως εδώ αναρωτηθεί κανείς ποιος ο λόγος να τις βάλουμε λουκέτο, τη στιγμή που φυτοζωούν μέχρι της οριστικής εξαφάνισής τους. Είναι, ομολογώ, ισχυρό επιχείρημα. Ωστόσο, το πνεύμα τους[4] πρέπει επιτέλους να θεραπευθεί, διότι και αντορθόδοξο είναι και επηρεάζει πνευματικά ανθρώπους – έστω και μια ψυχή θα πρέπει να ληφθεί υπόψη – και συν τοις άλλοις συνιστά αρνητική παράδοση που επιβιώνει, όπως είπαμε, και σε ενορίες. Οπότε, πρέπει να γίνει μια αρχή, ειδικά σε μέρες που βλέπουμε να ευλογούνται τέτοιες ομάδες από φιλοργανωσιακούς Επισκόπους και στόματα θεολογούντων. Και το πρόβλημα βλέπουμε να διαιωνίζεται και μέσα σε ενορίες. Πότε, λοιπόν, και ποιοι σκοπεύουν να επιληφθούν του θέματος, αν όχι θεολόγοι και Επίσκοποι;

Το πρόβλημα είναι τι θεολογία διδάσκεται σήμερα. Υπάρχει τόσο πλούσια ησυχαστική και πατερική παράδοση και εμείς μηρυκάζουμε προτεσταντικά χαρούπια και πρακτικές. Έλεος! Επίσης, παρατηρώ πως οι αντιδράσεις κατά των ημετέρων αντιοργανωσιακών συγγραφών είναι συνήθως θυμικού και όχι λογικού ή επιχειρηματολογικού χαρακτήρα. Και πώς θα ήταν, άλλωστε, της αληθείας ούσης ηλίου φαεινοτέρας;

Θα επανέλθω στο αρχικό. Η Εκκλησία τους ανέχεται άχρι καιρού. Δεν πρέπει αυτοί να παρεξηγούν τη στάση της και να αυταπατώνται ωσεί οι εν εκκλησιαζομένοις εκλεκτοί. Αυτά είναι πλάνες ή το ελάχιστον χαζομάρες. Ελπίζω τα μικρά αυτά άρθρα να προβληματίσουν σε πρώτη φάση όσους εμπλέκονται ποικιλοτρόπως με τέτοιες ομάδες και να αποχωρήσουν για το δικό τους περισσότερο πνευματικό συμφέρον. Μνημονευτέον το κλασικό: «Ορθοδοξείν εστί αεί σχοινοβατείν».

---

[1] Σε αυτά τα θέματα υπάρχουν αρμοδιότεροι, όπως ο φίλτατος και φιλόξενος ιστολόγος Χ.Α., που ασχολείται με θέματα σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας.

[2] https://www.osotir.org/2018/12/05/i-protothroni-thesi-tou-oikoumenikou-patriarchiou/ 

[3] Και πάλι είναι παράδοξη – μάλλον εξ αγνοίας – η στάση ενίων οργανωσιακών επί συναφών θεμάτων. Γνωρίζουν άραγε τη σχέση του Ιερώνυμου Κοτσώνη με το Π.Σ.Ε.;

[4] Το των Καθαρών, το αντιεκκλησιαστικό, ηθικιστικό, σεχταριστικό, φαρισαϊκό, ζηλωτικό, προτεσταντίζον κλπ. κλπ.