«Ἡ Ἁγία Γραφὴ στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση». Τὸ νέο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ "Θεολογία"

Κυκλοφόρησε τὸ νέο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία (τόμος 85, τεῦχος 2, Ἀπρίλιος-Ἰούνιος 2014), τὸ ὁποῖο περιλαμβάνει τὰ ἄρθρα τοῦ α´ μέρους τοῦ ἀφιερώματος μὲ θέμα: «Ἡ Ἁγία Γραφὴ στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση». Στὸ Προλογικὸ μὲ τίτλο «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία, Παράδοση» ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου ἀποτυπώνει μὲ συντομία τὸ περίγραμμα τῆς ὀργανικῆς σχέσης μεταξὺ τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τῆς λατρεύουσας κοινότητας καὶ τῆς Παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας. Στὴν πρώτη μελέτη τοῦ ἀφιερώματος μὲ τίτλο «Ἀπὸ τὴν πρωτολογία στή "λειτουργικὴ 'ἐσχατολογία"», ὁ Γεώργιος Πατρῶνος ἐπιχειρεῖ μιὰ ἐπισκόπηση τῶν περὶ ἐσχατολογίας σύγχρονων σχολῶν καὶ τάσεων στὸ πλαίσιο τῆς (δυτικῆς) χριστιανικῆς θεολογίας, ἀντιπροτείνοντας τὴν ἐκδοχὴ τῆς λειτουργικῆς ἐσχατολογίας, ἡ ὁποία ἔχει ὡς ἀφετηρία καὶ ἐπίκεντρο τὴ λειτουργικὴ καὶ μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Πορφύριος Νταλιάνης στὴ μελέτη του μὲ τίτλο «Ἑλληνικὴ Ὀρθόδοξη Ἑρμηνευτικὴ καί "Κανονικὴ Ἑρμηνεία" (Canonical Approach)», ἀφοῦ ἀναφερθεῖ σὲ σταθμοὺς τῆς ἀκαδημαϊκῆς βιβλικῆς ἑρμηνευτικῆς (μελέτες πανεπιστημιακῶν καθηγητῶν σὲ ἑλληνόφωνα θεολογικὰ περιοδικὰ κ.ἄ.) καὶ σὲ ἐπιμέρους ἐξελίξεις στὸν χῶρο τῆς ἑρμηνευτικῆς (π.χ. ὑπέρβαση ἀκραίου ἱστορισμοῦ), θὰ ἀναφερθεῖ στὴ λεγόμενη "κανονικὴ ἑρμηνεία" (ἑρμηνεία περικοπῆς ὑπὸ τὸ φῶς τῶν βιβλίων ὁλόκληρου τοῦ Κανόνα καὶ στὴν προοπτικὴ τῆς κοινότητας), ἐπισημαίνοντας τὶς θετικὲς ἐπενέργειες ποὺ θὰ εἶχε ἡ χρήση της στὸ πλαίσιο τῆς ὀρθόδοξης ἑρμηνευτικῆς. 

Στὴ συνέχεια, ὁ Πέτρος Βασιλειάδης στὴ μελέτη του μὲ τίτλο «Πτυχὲς σύγχρονης μαρτυρίας τοῦ Εὐαγγελίου. Τὸ νέο ἀναδυόμενο "βιβλικὸ παράδειγμα"» ἀφοῦ ἐπεξηγήσει τὶς ἔννοιες εὐαγγέλιο, παράδειγμα καὶ μαρτυρία, ἐξετάζει ὑπὸ τὸ φῶς τῆς κριτικῆς θεολογίας διάφορες πτυχὲς τῆς σύγχρονης μαρτυρίας τοῦ Εὐαγγελίου, παρουσιάζοντας ὁρισμένα ἐνδεικτικὰ παραδείγματα (π.χ. κοινωνικὴ διάσταση τοῦ Εὐαγγελίου). Στὸ μελέτημα μὲ τίτλο «Ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ σημερινὰ πολιτισμικὰ δεδομένα. Μιὰ ὀρθόδοξη προσέγγιση», ὁ Ἰωάννης Καραβιδόπουλος ἐπιδιώκει νὰ δείξει ὅτι ἡ ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἀποτελεῖ μιὰ συνεχῆ ἐπανερμηνεία τῆς καταγεγραμμένης Ἀποκάλυψης τοῦ Θεοῦ μέσα στὶς ἑκάστοτε ἱστορικὲς καὶ πολιτισμικὲς συνθῆκες, ἀκολουθώντας ἀκριβῶς τὸ παράδειγμα τῶν Πατέρων. Ὁ Χρῆστος Οἰκονόμου στὸ ἄρθρο του μὲ τίτλο «Ἁγία Γραφὴ καὶ Πολιτισμός» ἐξετάζει τὰ διάφορα στάδια πολιτισμοῦ, ὅπως αὐτὰ ἀποτυπώνονται στὴν Ἁγία Γραφή (π.χ. παραδείσια κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου, πολιτισμὸς τοῦ πτωτικοῦ ἀνθρώπου, πολιτισμὸς τοῦ ἀνακαινισμένου ἐν Χριστῷ ἀνθρώπου). Ὁ π. Εὐάγγελος Γκανᾶς στὴ μελέτη του «Ἡ βιβλικὴ ἀφήγηση καὶ ἡ ἔκλειψή της στὴ νεοελληνικὴ θεολογία καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή», ἀφοῦ μελετήσει τὴν ἐνσωμάτωση τῆς βιβλικῆς ἀφήγησης στὴ θεολογία καὶ στὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή, θὰ συνεχίσει παρουσιάζοντας τὴν ἀπώλεια αὐτῆς τῆς σχέσης, θὰ κάνει λόγο γιὰ σύγχρονες προτάσεις ἀποκατάστασης τῆς σχέσης αὐτῆς καὶ θὰ ἀναδείξει τὴ σπουδαιότητα τοῦ ὅλου θέματος γιὰ τὴν ἱστορικὴ τύχη τοῦ χριστιανισμοῦ στὸν τόπο μας. Στὸ ἄρθρο ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «Ἡ ἀτέλεστη τελειότητα τοῦ χριστιανοῦ. Μιὰ διακειμενικὴ διαδρομὴ τῆς Παύλειας ἔννοιας καὶ μιὰ βιβλικὴ ἐφαρμογὴ τῆς διακειμενικότητας» ἡ Κυριακούλα Παπαδημητρίου ἐξετάζει, μεταξὺ ἄλλων, τὴ διακειμενικότητα ὡς ἑρμηνευτικὴ θεωρία, στὴ συνέχεια τὸν ρόλο της στὶς βιβλικὲς σπουδές, καθὼς ἐπίσης καὶ τὴν κατανόησή της ὡς παράγοντα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑρμηνευτικῆς παράδοσης. Ὁ π. Ἀμφιλόχιος Μίλτος στὴ μελέτη του «La notion biblique de "personnalité corporative"» διερευνᾶ τὴ σημασία τῆς βιβλικῆς ἔννοιας τῆς «συλλογικῆς προσωπικότητας» γιὰ τὴ δογματικὴ θεολογία (π.χ. στὴν ἐκκλησιολογία) μὲ ἐπίκεντρο ἰδιαίτερα τὴ θεολογικὴ παρακαταθήκη τοῦ Μητροπολίτη Περγάμου Ἰωάννη Ζηζιούλα. Ὁ Σωτήριος Δεσπότης μὲ τὸ ἄρθρο του «Τὸ πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας. Μιὰ ἑρμηνευτικὴ πρόταση ἀναφορικὰ μὲ τὸ χριστιανικὸ πολίτευμα στὸ Φιλ. 3,20-21» ἐπιχειρεῖ νὰ διερευνήσει τὴ σημασία τοῦ ὅρου "πολίτευμα" μέσα ἀπὸ τὴν ἐπισκόπηση τῆς ἱστορίας τῆς σχετικῆς ἔρευνας καὶ τῆς ἔνταξης τοῦ ὅρου στὸ εὐρύτερο πλαίσιο τῆς παύλειας θεολογίας. Ὁ Χαράλαμπος Ἀτματζίδης στὴ μελέτη του «Ἡ ἀναγνωστικὴ θεωρία καὶ ἡ πρόσληψη τοῦ Β΄ Πέ 1,4 ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας» ἐπιχειρεῖ μέσα ἀπὸ τὴ χρήση τῆς σύγχρονης αὐτῆς ἑρμηνευτικῆς μεθόδου νὰ προσεγγίσει τὸ δυσερμήνευτο αὐτὸ χωρίο, καθὼς καὶ τὶς πατερικὲς ἐξηγητικὲς καὶ θεολογικὲς προσεγγίσεις. Στὸ ἄρθρο ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «Ἡ παραβολὴ τοῦ Μεγάλου Δείπνου (Λουκ. 14,15-24) στὴν ἑρμηνεία τῶν Πατέρων» ὁ Ἀθανάσιος Ἀντωνόπουλος παρουσιάζει τὰ ἑρμηνευτικὰ σχόλια τῶν Πατέρων γιὰ τὴν παραβολὴ ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς ἔννοιας τῆς ὁμοτράπεζης σύναξης, δίνοντας βαρύτητα σὲ ἐπιμέρους στοιχεῖα τῆς σύναξης αὐτῆς (π.χ. διοργανωτής, πρόσωπο τοῦ δούλου, πρόσκληση συμμετοχῆς κ.ἄ.). Στὸ ἄρθρο μὲ τίτλο «Ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ ἡ ἐπίδρασή της στὴ λατρεία καὶ τὴν τέχνη τοῦ ἀρχέγονου χριστιανισμοῦ» ὁ Μόσχος Γκουτζιούδης παρουσιάζει πληροφορίες γιὰ τὴν καταλυτικὴ ἐπίδραση ποὺ εἶχε ἡ Ἁγία Γραφὴ στὴ λατρεία καὶ τὴν τέχνη τῆς ἀρχέγονης Ἐκκλησίας. Ὁ Τρύφων Τσομπάνης στὸ ἄρθρο του «"Συγκατάμιξις θείου κάλλους"· Ἁγία Γραφὴ καὶ Ἐκκλησιαστικὴ Τέχνη» ἐξετάζει πτυχὲς τῆς ἐπίδρασης τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης στὴν εἰκονογραφία, καθὼς ἐπίσης καὶ τὴν ἐπίδρασή της στὴν αἰσθητικὴ τοῦ ναοῦ καὶ τῆς λατρείας. Ὁ Χρῖστος Κρικώνης στὸ τελευταῖο ἄρθρο τοῦ ἀφιερώματος μὲ τίτλο «Ἡ ἀτομικὴ μελέτη (κατ’ ἰδίαν ἀνάγνωση) καὶ χρήση τῆς Ἁγίας Γραφῆς κατὰ τοὺς Καππαδόκες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας» παρουσιάζει μαρτυρίες ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν Ἁγία Γραφὴ γιὰ τὴν κατ’ ἰδίαν, ἀλλά καὶ τὴ δημόσια χρήση, μελέτη καὶ ἀνάγνωσή της, ὅπως ἐπίσης καὶ σχετικὲς ἀναφορὲς τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἰδιαίτερα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καὶ τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Στὴ στήλη Παρεμβάσεις φιλοξενεῖται τὸ κείμενο τοῦ Γεωργίου Μαρτζέλου μὲ τίτλο «Παρανοήσεις φιλοσοφικῶν κειμένων καὶ ἀκαδημαϊκὴ εὐθύνη», ὅπου μέσα ἀπὸ σχετικὴ βιβλιοκριτικὴ δύο μελετῶν τοῦ καθηγητῆ Λάμπρου Σιάσου, συνεχίζει τὸν διάλογο ἐπὶ θεμάτων ἐπιστημονικῆς μεθοδολογίας. Τὸ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ συμπληρώνεται μὲ τὶς πλούσιες μόνιμες στῆλες του. Τὰ Θεολογικὰ Χρονικὰ ὅπου περιλαμβάνονται ἀναφορὲς σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια, θεολογικὰ γεγονότα, ἀνακοινωθέντα καὶ πορίσματα συνοδικῶν συνδιασκέψεων, τὰ Περιοδικά Ἀνάλεκτα, ὅπου γίνεται σύντομη ἐπισκόπηση τῶν ἑλληνικῶν καὶ ξένων θεολογικῶν περιοδικῶν, τὸ Βιβλιοστάσιον, ὅπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικὰ δοκίμια καὶ παρουσιάσεις θεολογικῶν μονογραφιῶν, βιβλίων καὶ λοιπῶν ἐκδόσεων καί, τέλος, τὸ Ἀναλόγιον, ὅπου δημοσιεύεται ἐνημερωτικὸ δελτίο πρόσφατων θεολογικῶν ἐκδόσεων. Τὸ ἑπόμενο 3^ο τεῦχος τῆς Θεολογίας γιὰ τὸ ἔτος 2014, μὲ ἄρθρα ποικίλης ὕλης θὰ κυκλοφορήσει τὸν προσεχῆ Δεκέμβριο.