Σκέψεις με πόνο και αγάπη πάνω στα ευτράπελα περί covid - 19 και Θείας Κοινωνίας

Toυ Κώστα Νούση,

Φιλολόγου-Θεολόγου, M.Th.

Ο γράφων δεν διεκδικεί ούτε τον τίτλο του σούπερ πιστού, πολλώ δε μάλλον εύσημα μιας ανυπόστατης αγιότητας. Δεν μπορεί, όμως, και να σιωπήσει μπροστά σε αυτό το χάος, κυριολεκτικά, αντιφασκουσών φωνών για τη θεία Ευχαριστία και μάλιστα από χείλη εκκλησιαστικών ταγών, κυρίως επισκόπων, ιερέων και ιερομονάχων. Το μπάχαλο αυτό, που μάλλον μας εκθέτει ως Ορθοδόξους, προέρχεται από την έλλειψη σεβασμού στη συνοδικότητα, γιατί όχι και στην άγνοια ή και απιστία στην εκκλησιαστική μας παράδοση.

Άλλος το κοντό του κι άλλος το μακρύ του. Ο καθένας, βασιλικότερος πολλάκις του βασιλέως – εν προκειμένω της Συνόδου στην οποία υπάγεται – παίρνει πρωτοβουλίες οι οποίες έχουν τη σφραγίδα της αυθαίρετης προσωπικής ερμηνείας, η οποία συνηγορεί στα αντιεκκλησιαστικά φρονήματα και σχέδια των πολλών γύρω μας, ειδικότερα δε των πολιτικών αρχόντων ημών, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους δεν φημίζονται και για τις καλύτερες σχέσεις και προθέσεις τους αναφορικά με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Και αυτό να μη νομισθεί προκαταβολικά ωσεί έμμεση προτροπή σε «ανταρσία» πολιτικού χαρακτήρος. Μακριά από μένα αυτές οι ανοησίες. Ωστόσο, ως Χριστιανός Ορθόδοξος, δεν μπορώ παρά να θέτω τις εντολές του Θεού μου υπεράνω των ανθρώπινων προσταγμάτων.

Η Εκκλησία βρίσκεται σαφέστατα υπό διωγμόν. Με το πρόσχημα του ιού, βάλλεται ο Υιός του Θεού, του οποίου Σώμα είναι η Εκκλησία και Αυτός η κεφαλή της. Εκείνο λοιπόν που περιμένει πρωτίστως ο λαός του Θεού είναι στήριξη και παραμυθία από την ηγεσία του, από το ράσο. Αντ’ αυτού, εισπράττει συνέχεια απογοητευτικές αναλύσεις, δηλώσεις και ανακοινώσεις, χωρίς φυσικά να λείπουν και οι φωτεινές και παρήγορες εξαιρέσεις. Ξεκινήσαμε στην Κορέα και στη Ρουμανία με επισκοπικές διακοινώσεις για πλαστικά κουταλάκια μιας χρήσεως και άλλα αντιφατικά με την παράδοση και την πίστη μας, που άγγιζαν πολλάκις τα όρια του ευτράπελου. Αλλά και στα καθ’ ημάς έσπευσαν Επίσκοποι να περιορίσουν εκκλησιαστικές δράσεις και ιερές Ακολουθίες, πριν καν ακόμη λάβουν κρατικές εντολές!

Να το κατανοήσω, μέχρι και να το χωνέψω, ότι η «εκκλησιαστική πολιτική» υπό των Επισκόπων είναι κάτι πολυσύνθετο και δεν πρέπει να κρίνεται ελαφρά τη καρδία και από τον οιονδήποτε άσχετο ή κακεντρεχή. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια όρια που, όταν υπερβαθούν, είτε στο επίπεδο της παραχάραξης της πίστης είτε και σε αυτό της παραβίασης της κοινής λογικής, τότε οφείλουμε να πούμε δυο λόγια, όσοι τουλάχιστον εκ της θέσεώς μας γνωρίζουμε και δυο πραγματάκια παραπάνω από τον μέσο πιστό.

Για να δούμε παραδείγματα λογικών ακροβασιών: σταματάμε τις Ακολουθίες, π.χ. των Προηγιασμένων Δώρων και των Χαιρετισμών, ενώ την ίδια ώρα γίνεται χαμός στα σούπερ μάρκετ! Επίσης δεν άκουσα κάτι για Τζαμιά, Συναγωγές, κομματικές συγκεντρώσεις κ.τ.ό. Ενσπείρουμε, επίσης, λογισμούς απιστίας και αμφιβολίας για τη δύναμη των Μυστηρίων – ειδικότερα της Θείας Κοινωνίας, του μεγίστου δηλαδή – με προτροπές του τύπου να εισερχόμαστε στην Εκκλησία με μάσκες, να ασπαζόμαστε κινεζικώ τω τρόπω τις εικόνες εξ αποστάσεως και δι’ υποκλίσεως, απαγορεύοντας ασπασμούς και χειραψίες με τον αδερφό μας, ενώ μας επιτρέπουν μετά από λίγο να κοινωνήσουμε από το ίδιο δισκοπότηρο! Επίσης μειώνουν ή καταργούν κάποιες Ακολουθίες και ταυτόχρονα επιτρέπουν άλλες, λες και σε κείνες ο κορονοϊός θα φοβηθεί και δεν θα χτυπήσει…

Έχω γράψει ήδη δυο φορές για το ζήτημα. Δεν ξέρω πραγματικά αν θα ξαναέγραφα, αλλά «έφριξα» διαβάζοντας άρθρο ιερομονάχου, ο οποίος μάλιστα διατείνεται χρόνια μαθητής ων ενός σύγχρονου Αγίου μας. Και αναρωτιέμαι: αν οι Άγιοι και φωτισμένοι Δεσποτάδες μας και οι ιερομόναχοι (ασκητές;) λένε τέτοια… να μην τα χαρακτηρίσω… μπερδεμένα πράγματα, τότε ο απλός πιστός πού έχει να απευθυνθεί; Τι μένει όρθιο; Ο άπιστος και άθεος από πού θα αντλήσει παραδείγματα να θεραπευθεί από τους ομώνυμους πνευματικούς ιούς; Όταν η επιστήμη και ο ορθολογισμός αναβιβάζονται σε υποκατάστατα της εκκλησιαστικής παράδοσης ή και του ίδιου του Θεού, τότε ποιος, τωόντι, ο λόγος της πίστης και της ύπαρξής μας ως Εκκλησίας Θεού;

Ας γίνω πιο συγκεκριμένος. Ο προαναφερθείς κληρικός, προσπαθώντας να αποδείξει τα «λάθη» που εκπορεύθηκαν από έτερα εκκλησιαστικά χείλη, πέφτει και ο ίδιος στην ίδια παγίδα. Βάζει τη λογική και την επιστήμη πάνω από την πίστη. Και κει αρχίζουν τα… ευτράπελα. Μας λέει, για παράδειγμα, ότι η θεία Κοινωνία δεν μεταδίδει τον ιό – μυστήριο γαρ – ενώ το μάκτρο, με το οποίο σκουπιζόμαστε μετά ακριβώς από τη θεία Μετάληψη, μεταδίδει μικρόβια! Δηλαδή το μυστήριο παύει να ισχύει μετά από ολίγα δευτερόλεπτα ή, καλύτερα και σύμφωνα πάντα με την απίστευτη και ασχολίαστη λογική τούτη, θα πρέπει ο ιερέας να βρει τρόπο να «πετάξει» τη θεία Κοινωνία – ήμαρτον, Κύριε! – στο στόμα του πιστού, ει δυνατόν χωρίς να ακουμπήσει η λαβίδα στη στοματική εκείνου κοιλότητα, διότι, ας μη λησμονούμε, το κάτω μέρος αυτής είναι απλό μέταλλο άνευ Κοινωνίας!

Και άλλα πολλά … «αστήρικτα» στο εν λόγω κείμενο, ανάξια δε σχολιασμού και για το σχολαστικόν του χαρακτήρος τους και για πολλούς άλλους λόγους, με ώθησαν να γράψω τις πτωχές αυτές αράδες, όχι σαν ομολογία πίστεως, αλλά από βαθιά θλίψη για τον λαό του Θεού. Ένα τελευταίο, επιτρέψτε μου: οι άγιες εικόνες και τα ιερά λείψανα, κατά τον ίδιο ιερομόναχο, μεταφέρουν σταγονίδια σιέλου και άρα είναι εστίες μόλυνσης! Πλήρης, δηλαδή, κατάργηση της θεολογίας της άκτιστης Χάρης του Θεού, για την οποία τόσα έγραψε και έπαθε ο μέγας Γρηγόριος Παλαμάς, τον οποίο σήμερα, Β’ Κυριακή των Νηστειών, εορτάσαμε εν εκκλησίαις, όσοι τουλάχιστον τολμήσαμε να συμμετάσχουμε μέσα στον αόρατο πόλεμο της τρομοκρατίας των ημερών.

Η Εκκλησία μας – και η εμή ελαχιστότης – ούτε κατά της επιστήμης είναι ούτε εναντίον της λογικής και της πολιτικής συμμόρφωσης στους κρατικούς θεσμούς. Είναι ενάντια στην απιστία, στην ημιμάθεια, στην κακία, στη βλακεία, στην προκατάληψη, στην εκκοσμίκευση. Ας αφήσουμε την Ιερά Σύνοδο της Ελλάδας να αποφασίσει οριστικά και τελεσίδικα. Ας μην κάνουμε το κέφι και τα χατίρια στους αθέους και τους όποιους εμπαίχτες της πίστης μας. Ο Χριστός είναι η ζωή του κόσμου. Και ο ζωοδότης και ιατήρ της σάρκας και της ψυχής εδώ από ασθένειες και πάθη και της σωματοψυχής ημών αργότερα, οσονούπω, στην κοινή ανάσταση όλων.

Ας μάθουμε, επιτέλους, την αλφαβήτα της πίστης μας. Ο λαός ο ελληνικός απεδείχθη φουλ ακατήχητος. Οι ιερείς μας απογοητευτικοί και κατώτεροι των περιστάσεων – όχι όλοι, εννοείται. Ας σεβαστούμε την ανώτατη φωνή, τη Συνοδική. Δεν επιτρέπεται να βλασφημούμε με τα Μυστήρια. Αλλά ούτε και να τα βλέπουμε μαγικά, όπως και όλη τη συμμετοχή μας στο εκκλησιαστικό γεγονός. Εννοείται πως δεν θα «εκπειράσουμε» τον Κύριο. Και αν χρειαστεί να μη συμμετέχουμε για λίγο στη Θεία Ευχαριστία, θα το υπομείνουμε ως υπό διωγμόν όντες και ουχί δικαιούντες εαυτούς, και θα βρούμε τρόπους, όπως γινόταν στις αρχαίες κατακόμβες και στα σύγχρονα κομμουνιστικά καθεστώτα, που αποδεκάτισαν εκατομμύρια αθώων χριστιανών. Και «οικονομία» μπορεί να γίνει, όπως λέει και ο άγιος Νικόδημος στο Πηδάλιο σε περίπτωση λοιμικής νόσου. Όχι όμως βλάσφημη οικονομία, αλλά συνετή και εν Πνεύματι Αγίω. Κείνο δε που πρέπει να προτρέπουμε τις μέρες τούτες τις πικρόγευστες, ειδικά οι κληρικοί και θεολόγοι, είναι η συχνότερη προσέλευση στη θεία Ευχαριστία, η οποία όχι απλά δεν μεταδίδει, αλλά και μπορεί να θεραπεύσει – αφανώς, μυστικώς και αοράτως – όποιον φορέα – συνήθως εν αγνοία τους οι περισσότεροι ήδη όντες - του covid 19 πλησιάσει στο Ποτήριον της Ζωής, «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης»…

Το κείμενο αυτό, όπως και τα δυο σχετικά προηγούμενα, απευθύνεται κατά βάση σε ανθρώπους πιστούς εντός και καλοπροαίρετους εκτός Εκκλησίας. Κανείς δεν μπορεί να σε υποχρεώσει κανένα σε θέματα πίστης. Για τον λόγο αυτόν προκύπτουν παρεξηγήσεις στους διαλόγους που ανοίγουν με αφορμή κείμενα τέτοιου είδους. Πρόκειται για συζήτηση ατόμων με διαφορετικές προϋποθέσεις. Πάντοτε, ωστόσο, και εκατέρωθεν μπορεί να υπάρχει η καλή πίστη και η αμοιβαία κατανόηση. Έτσι προχωράει ο άνθρωπος. Έτσι διαλέγεται σωστά και έτσι μαθαίνει. Ουδείς αλάθητος. Ο λόγος μας επιθυμούμε να αναγνωσθεί όχι ως δασκαλίστικος ή καταγγελτικός, αλλά ως έμπονα, αδελφικά και ταπεινά συμβουλευτικός.

Η Εκκλησία του Χριστού είναι ο μόνος τόπος και τρόπος ζωής μέσα στην περιρρέουσα θανατίλα. Η αποπνικτική ατμόσφαιρα της τελευταίας, διάχυτη και πιο έκδηλη σε περιόδους επιδημικών κρίσεων και πολέμων, δεν θεραπεύεται με τον απωθητικό στρουθοκαμηλισμό και με ημίμετρα. Είναι ένα βαθύτατο πνευματικό γεγονός στο οποίο μοναδική λύση είναι ο αναστημένος Χριστός. Και Αυτόν τον συναντάς μέσα στην Εκκλησία του, ειδικότερα δε στο Μυστήριο της Μετάληψης, της Ευχαριστίας. Εκκλησία χωρίς Ευχαριστία δεν νοείται. Ευχαριστία και Εκκλησία ταυτίζονται. Δεν είναι η Εκκλησία ένας χώρος εκτέλεσης των «θρησκευτικών μας καθηκόντων», όπως κατά κόρον τελευταία διαδίδεται και από επίσημα εκκλησιαστικά χείλη. Δεν αρκεί να πάμε στον ναό να ανάψουμε το κερί μας. Και αυτό βοηθάει, αλλά περισσότερο ψυχολογικά παρά πνευματικά, τουτέστιν οντολογικά. Ο δε θάνατος θεραπεύεται μονάχα κοινωνώντας τη Ζωή, δηλαδή τον Χριστό. Αλίμονο σε όποιον δεν το πιστεύει αυτό. Διότι, όπως είπε και ο ίδιος ο Χριστός, αυτός ο άνθρωπος είναι ήδη νεκρός (Ματθ. 8:22) και ας κινείται ακόμα ανάμεσά μας, κι ας αυταπατάται πως ζει…