Το μάθημα των Θρησκευτικών μεταξύ "προοδευτισμού", "φοβικότητας" & "προχειρότητας" - Ημερίδα στη Λευκάδα - Ζητείται αναστολή των εγκυκλίων για το ΜτΘ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ

Το μάθημα των Θρησκευτικών μεταξύ "προοδευτισμού","φοβικότητας"και"προχειρότητας"

Ρεπορτάζ:

Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία σήμερα (7/2/2009) στη Λευκάδα η Δ΄ Επιμορφωτική Ημερίδα Θεολόγων Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδος με θέμα «Το μάθημα των Θρησκευτικών μεταξύ «προοδευτισμού», «φοβικότητας» και «προχειρότητας».

Η ημερίδα διοργανώθηκε από το Σχολικό Σύμβουλο Θεολόγων Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδος κ. Τριαντάφυλλο Σιούλη και τελούσε υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Λευκάδος και Ιθάκης.

Την ημερίδα τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λευκάδος και Ιθάκης κ. Θεόφιλος, ο ηγούμενος της Ι. Μονής Φανερωμένης Λευκάδος π. Νικηφόρος, ο ηγούμενος της Ι.Μονής Γηρομερίου π. Μεθόδιος ως εκπρόσωπος της Ι.Μ. Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας, ο νομάρχης Λευκάδος κ. Αραβανής Κωνσταντίνος , ο δήμαρχος Λευκάδος κ. Φέτσης Βασίλειος, ο κ. Ανδρέας Μήτσου ως εκπρόσωπος του βουλευτού Λευκάδος της Νέας Δημοκρατίας κ. Θοδωρή Σολδάτου, η κ. Ράπτη Μαρία, Προϊσταμένη του Τμήματος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Β/θμιας Εκπ/σης της Περιφέρειας Ηπείρου, ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Λευκάδος κ. Βλάχος Χαράλαμπος.Επιστολές και χαιρετισμούς επίσης απέστειλαν ο Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων νήσων κ. Νεκτάριος, ο Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Μελέτιος και ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Ηπείρου κ. Νικόλαος Πετρόπουλος. Επίσης στην ημερίδα συμμετείχαν σχολικοί Σύμβουλοι διαφόρων ειδικοτήτων, πολλοί θεολόγοι και εκπαιδευτικοί άλλων ειδικοτήτων, κληρικοί και μοναχοί.

Εισηγητές

Στην Α΄ συνεδρία της Ημερίδας την οποία συντόνισε ο π. Γεώργιος Μεταλληνός παρουσιαστηκαν οι εξής εισηγήσεις:Ο κ. Ιωάννης Κογκούλης, Κοσμήτωρ Θεολογικής Σχολής ΑριστοτελείουΠανεπιστημίου Θεσ/νικης ανέπτυξε το θέμα «Το μάθημα των Θρησκευτικών σημείο αντιλεγόμενο».Ο κ. Χρήστος Κουτσούκης, Θεολόγος Γυμνασίου Ανέζας Άρτας ανέπτυξε το θέμα «Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις στο Μάθημα των Θρησκευτικών»Ακολούθησε συζήτηση.

Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα ακολούθησε η Β΄ συνεδρία την οποία συντόνισε ο κ. Ιωάννης Κογκούλης με τις εξής εισηγήσεις:Ο κ. Τριαντάφυλλος Σιούλης, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Ηπείρου,Κέρκυρας και Λευκάδας παρουσίασε «Ένα μάθημα Θρησκευτικών σε Διαπολιτισμικό Σχολείο» και με τη χρήση νέων τεχνολογιών (Η/Υ) μας παρουσίασε μία διδασκαλία για την ενότητα της Α΄ Γυμνασίου που αναφέρεται στον προφήτη Μιχαία.
Ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, Ομότιμος καθηγητής Θεολογικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Παν/μιου Αθηνών ανέπτυξε διεξοδικά το θέμα «Tο μάθημα των Θρησκευτικών : η ουσία και η εθνική σημασία του»Ακολούθησε συζήτηση.
Η ημερίδα έκλεισε με την κοινή συμμετοχή όλων των συνέδρων σε γεύμα που παρέθεσε η Ιερά Μητρόπολη Λευκάδος και Ιθάκης.


Εισαγωγική Εισήγηση

Του κ. Τριαντάφυλλου Σιούλη,
Σχολικού Συμβούλου Θεολόγων Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδας

Κύριοι σύνεδροι,

Εν μέσω θέρους, προέκυψε το γνωστό σε όλους θέμα για την απαλλαγή των μαθητών από το μάθημα των θρησκευτικών. Και άρχισε μια συζήτηση στη συνέχεια σχετικά με τον χαρακτήρα του, τη φυσιογνωμία του, το περιεχόμενό του. Μιλούσαν όλοι, ανεύθυνοι άνθρωποι ως υπεύθυνοι, άσχετοι ως σχετικοί και εκ του «προχείρου», με περίσσιο «προοδευτισμό» άνθρωποι του λεγόμενου προοδευτικού χώρου που καμία σχέση δεν έχουν με το αντικείμενο. Και πολλοί από τους θεολόγους, άνθρωποι του χώρου εννοείται, παρασυρόμενοι σε μια διελκυστίνδα, άλλοτε δικαιολογημένα και άλλοτε αδικαιολόγητα, άρχισαν να σκέπτονται, να ενεργούν και να πράττουν «φοβικά».Το μάθημα των θρησκευτικών γι’ αυτόν τον τόπο τον σπαρμένο με το αίμα αγίων και ηρώων, της πίστεως και της ελευθερίας, του αγαθού και του ωραίου, δεν μπορεί να έχει άλλον χαρακτήρα πέρα από τον ομολογιακό. Εξυπακούεται ότι οι προεκτάσεις του οι θρησκειολογικές, διαχριστιανικές, πολιτιστικές κ.λ.π. θα ενυπάρχουν στα σχολικά βιβλία και στην διδακτική πράξη. Πρόκειται και για «θρησκευτικό εγγραμματισμό», όπως έχει γραφεί. Όμως άλλο πράγμα αυτό και άλλο ο ομολογιακός αποχρωματισμός του μαθήματος ή η μετατροπή του σε θρησκειολογία ή σε προαιρετικό. Στην Ελλάδα ζούμε δεν ζούμε στην Αμερική.Διαφορετικά είναι σαν να βγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας. Το ξεθεμελίωμα των ιερών και των οσίων της φυλής μας (βλέπε βιβλίο ιστορίας της κ. Ρεπούση, τις προτάσεις για προαιρετικό μάθημα των θρησκευτικών ή μετατροπή του σε θρησκειολογία), αποκόπτει τα παιδιά μας από την παράδοσή τους, τις ρίζες τους. Και δένδρο χωρίς ρίζες πέφτει με το παραμικρό φύσημα του αέρα. Δηλαδή τα παιδιά μας βορά σε κάθε επιτήδειο εκμεταλλευτή, διαφθορέα, έμπορο ελπίδας, χωρίς τα απαραίτητα πνευματικά αντισώματα, μέσα σε μια κοινωνία που τόσο τα έχει ανάγκη.Οι θεολόγοι χρόνια τώρα διδάσκουμε χωρίς φοβικότητα, χωρίς προχειρότητα, χρησιμοποιώντας στη διδακτική πράξη όλα τα σύγχρονα ψυχοπαιδαγωγικά δεδομένα και τις σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημά μας. Με προεκτάσεις θρησκειολογικές, διαχριστιανικές, πολιτιστικές, χωρίς προκαταλήψεις και πνεύμα κατηχητισμού ή αντιπαλότητας προς την οποιαδήποτε «ετερότητα» (τι λέξη κι αυτή!). Προοδευτικό είναι να κάνεις πράξη την πίστη σου, ν’ αγκαλιάζεις ως άλλος Σαμαρείτης τον αλλόθρησκο, τον αλλοδαπό, τον μετανάστη, κατά το «δος μοι τούτον τον ξένον».

Με σεβασμό και αγάπη, χωρίς όρια να προσφέρεις στον «έτερο», δηλαδή τον αδερφό, αυτή την παιδεία και αυτή την εκπαίδευση που σκοπό έχει α) την σε βάθος πληροφόρηση για τον τόπο που ήρθε να ζήσει ώστε να του προσφέρουμε τα απαραίτητα κλειδιά ερμηνείας του πολιτισμού μας τα οποία να μεταφέρει και στην προσωπική του πορεία στη συνέχεια και β) τις ίδιες και ίσες γνώσεις με τον συμμαθητή – αδερφό του για ίδιες ευκαιρίες στην κοινωνία και τη ζωή. «Ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ: πάντες γαρ υμείς είς εστε εν Χριστώ Ιησού».Μαθήματα σαν και αυτό των Θρησκευτικών όπως υφίσταται σήμερα, με τον υποχρεωτικό του χαρακτήρα, αν και έχει υποστεί αρκετές «εκσυγχρονιστικές» μεταλλάξεις για τις οποίες έχουν εκφράσει τους προβληματισμούς τους πολλοί ειδικοί και κυρίως οι μαχόμενοι καθηγητές, δίνουν, όπως προαναφέραμε, με πρώτον, αν δεν κάνω λάθος, τον πατέρα Γεώργιο Μεταλληνό, κλειδιά ερμηνείας του πολιτισμού μας. Και εκεί πρέπει να στοχεύει το μάθημα των θρησκευτικών στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, αλλά και στο να διαπλάσει ανθρώπους ελεύθερους, δημοκρατικούς, αγωνιστές, ανοιχτούς στους νέους ορίζοντες που ανοίγονται στην σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Αν τώρα, υπακούοντας στα κελεύσματα νεοταξικών επιταγών, υποκύψουμε και αλλάξουμε τον χαρακτήρα του μαθήματος των θρησκευτικών, ποιες αξίες του πολιτισμού μας, δοκιμασμένες στους αιώνες και στηρικτικές του γένους μας σε δύσκολους καιρούς, θα δώσουμε στα παιδιά μας, ώστε να τα οδηγούν με ασφάλεια μέσα σε μια κοινωνία χαοτική, γεμάτη προκλήσεις, αποπροσανατολιστική ιδεολογικά, μέσα σε μια κοινωνία σήψης, διαφθοράς, απαξίωσης των πάντων. Τι παιδεία, συνέχεια αυτού του πολιτισμού που δημιούργησε τον Παρθενώνα, την Αγιά Σοφιά και τόσα άλλα, που να οδηγεί με ασφάλεια στον αυτοπροσδιορισμό των παιδιών μας και την ταυτόχρονη διατήρηση της ελευθερίας του προσώπου τους, μέσα στη σούπα της παγκοσμιοποίησης; Τι πρότυπα ζωής θα προσφέρουμε, που έχουν ανάγκη τα παιδιά μας ιδιαίτερα σήμερα;Το μάθημα των θρησκευτικών επιβάλλεται να είναι υποχρεωτικό και ο χαρακτήρας του να μην αλλάξει. Είναι από τα σπουδαιότερα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ιδιαίτερα δε όταν καταξιώνεται μέσα από τη σωστή διδακτική πράξη, τον ενημερωμένο δάσκαλο, τον απαλλαγμένο από σύνδρομα «προοδευτισμού», «φοβικότητας» και «προχειρότητας». Και ένα τέτοιο μάθημα δεν έχει να φοβηθεί τίποτε και κανέναν. Φτάνει ευθαρσώς να δίνουμε καθημερινά τον αγώνα μας και τη μαρτυρία μας προς όλες τις κατευθύνσεις.

Πηγή: http://thriskeftika.blogspot.com/2009/02/blog-post_07.html

***********************************

Aναστολή των εγκυκλίων για την απαλλαγή από το ΜτΘ ζητά

από το ΥΠΕΠΘ ο κοσμήτορας της Θεολογικής του ΑΠΘ κ. Ι. Κογκούλης

Κατά τη διάρκεια της Ημερίδας Θεολόγων στη Λευκάδα και σε ερώτηση που τέθηκε στον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Ιωάννη Κογκούλη σχετικά με τις ενέργειές του προς το νέο Υπουργό Παιδείας για το μάθημα των Θρησκευτικών δόθηκε η εξής σημαντική απάντηση:

Την Πέμπτη, 5/2/2009 ο κοσμήτορας κ. Κογκούλης βρέθηκε στην Αθήνα προκειμένου να συμμετάσχει την επόμενη μέρα στις εκδηλώσεις της Συνόδου για το Μέγα Φώτιο. Μαζί με την κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής Αθηνών και μέλη της ΠΕΘ (Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων) πήγαν στο Υπουργείο Παιδείας για να θέσουν το θέμα των απαλλαγών στο νέο Υπουργό. Μετά από αρκετή ώρα αναμονής, τελικά μπόρεσαν να συναντήσουν μόνο το Διευθυντή του Γραφείου του Υπουργού κ. Κοτταρά, ο οποίος μάλιστα είχε παντελή άγνοια του ζητήματος των απαλλαγών από τα Θρησκευτικά. Στην αξίωση του κ. Κογκούλη να συναντήσει τον ίδιο τον Υπουργό λόγω της ιδιότητάς του ως Κοσμήτορος, ο κ. Κοτταράς απάντησε ότι ο νέος Υπουργός δεν έχει ακόμη συναντήσει ούτε τους πρυτάνεις.Το σημαντικότερο είναι ότι ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Θεσσαλονίκης (μαζί με την Κοσμήτορα της Θεολογικής Αθηνών και την ΠΕΘ) ζήτησαν την προσωρινή αναστολή των τριών εγκυκλίων του καλοκαιριού για τις απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών και τη συζήτηση του θέματος αυτού στα πλαίσια του Διαλόγου που ανοίγει ο Υπουργός Παιδείας από μηδενική βάση.

Πηγή: http://thriskeftika.blogspot.com/2009/02/blog-post_08.html

*****************************************

Χρήστος Κουτσούκης, «Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα των θρησκευτικών»

Εισήγηση στην Δ’ επιμορφωτική ημερίδα θεολόγων Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδας, στη Λευκάδα- Φεβρουάριος 2009.

Γράφει ο κ. Χρήστος Ν. Κουτσούκης

Θεολόγος Γυμνασίου Ανέζας Άρτας.

Από το 2006 με τις αλλαγές των αναλυτικών προγραμμάτων και των σχολικών βιβλίων, το μάθημα των Θρησκευτικών απέκτησε σαφή παιδαγωγικό προσανατολισμό. Άρχισε να απομακρύνεται από τον κατηχητισμό και να αποκτά τα εφόδια εκείνα που θα το βοηθήσουν να πετύχει τον στόχο του. Ένας στόχος που ταυτίζεται με το οικουμενικό πνεύμα της Ορθοδοξίας, στόχος που επιβάλει τον παραμερισμό του οποιουδήποτε κατηχητικού και απολογητικού προσανατολισμού και τη σύνδεση του με τα σύγχρονα υπαρξιακά και κοινωνικά προβλήματα του ανθρώπου και της εποχής μας. Γίνεται ένα μάθημα πλουραλιστικό και ¨ανοιχτό¨ ένα μάθημα σύγχρονο, λαβαίνοντας πάντα υπ’όψιν, ότι ο Χριστιανισμός είναι θεμέλιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και η ορθοδοξία η μεγάλη πνευματική κληρονομιά του ελληνικού πολιτισμού.

Όσον αφορά τα σχολικά βιβλία, όπως συμβαίνει και σε όλα τα μαθήματα της εκπαίδευσης, τα θρησκευτικά έχουν και καλά και προβληματικά σχολικά βιβλία. Η φυσιογνωμία και ο χαρακτήρας του μαθήματος των Θρησκευτικών, δεν εξαρτάται από τα καλά ή κακά αναλυτικά προγράμματα, τα πετυχημένα ή απορριπτέα σχολικά βιβλία. Εξαρτάται από εμάς τους διδάσκοντες.Επιβάλλεται μπροστά στις σύγχρονες ανάγκες του μαθήματος να βελτιώσουμε τη διδακτική μας πράξη, χρησιμοποιώντας σύγχρονες διδακτικές μεθοδολογίες που θα διευκολύνουν τους μαθητές στην κατάκτηση των στόχων του μαθήματος. Ενδεικτικά θα αναφερθώ σε δυο σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις μάθησης που κάνουν το μάθημά μας ενδιαφέρον, ευχάριστο αλλά και αποδοτικό. Στην διαθεματική προσέγγιση και στη συνεργατική μάθηση.

Διαθεματική προσέγγιση

Με τη διαθεματική προσέγγιση, γνωστικοί χώροι όπως η ιστορία, η λογοτεχνία, η φυσική, η βιολογία, η οικονομία και άλλες επιστήμες συμπλέκονται στη μαθησιακή διαδικασία σε ένα ενιαίο γνωστικό σύνολο. Σκοπός είναι να βοηθηθούν οι μαθητές να υπερβαίνουν τις διαχωριστικές γραμμές των μαθημάτων. Στόχος, να μπορούν οι μαθητές να δημιουργούν συνδέσεις δια μέσου μιας διδακτικής ενότητας, με τις άλλες διδακτικές ενότητες, των άλλων διδακτικών αντικειμένων.Μερικά από τα πλεονεκτήματα της διαθεματικής προσέγγισης είναι:- Βοηθάει τον μαθητή στην ανάπτυξη της αναλυτικής και συνθετικής ικανότητας και στην ενιαία συγκρότησή του.- Οι μαθητές μαθαίνουν να σέβονται και να κατανοούν τον άλλον είτε είναι ετερόδοξος, ετερόθρησκος ακόμα και αδιάφορος.- Αίρονται οι περιορισμοί στη γνώση και αναγνωρίζεται η σχέση που έχουν όλες οι επιστήμες, αφού τα πεδία στα οποία μπορεί να εφαρμοστεί, αφορούν όλους τους κλάδους του επιστητού.- Εισάγεται μια μορφή μάθησης που απομακρύνει τη μηχανιστική σκέψη και εξαίρει την κριτική – δημιουργική σκέψη.- Πετυχαίνεται η υπέρβαση των συνόρων μεταξύ των μαθημάτων ως αυτοτελών κλάδων διδασκαλίας.- Συνδέεται η διδασκαλία μας με τα σύγχρονα υπαρξιακά και κοινωνικά προβλήματα του ανθρώπου της εποχή μας.Για να πετύχουμε όμως όλα αυτά απαιτούνται γνώσεις, ευελιξία και ανοιχτοί ορίζοντες από την πλευρά του κάθε εκπαιδευτικού και βέβαια του θεολόγου. Ο θεολόγος πρέπει να δέχεται την κριτική και να μη φοβάται. Πραγματικές διαθεματικές προσεγγίσεις θα κάνει ο θεολόγος ο οποίος, όπως έγραφε ο αείμνηστος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Κωνσταντίνος Παπαπέτρου, αξιοποιεί στη διδακτική πράξη τον διάλογο της θεολογίας με ότι δεν είναι θεολογία ή φαίνεται ότι δεν είναι θεολογία.

Ενδεικτικά αναφέρω διδακτικές ενότητες εφαρμογής της διαθεματικής προσέγγισης.Στη Α’ Γυμνασίου στη διδακτική ενότητα 25 ‘‘H δημιουργία του ανθρώπου’’ σε συνεργασία με τον/την καθηγητή/τρια της βιολογίας προγραμματίζουμε από κοινού συνδιδασκαλία για άρση παρεξηγήσεων που αφορούν τη σχέση θρησκείας και επιστήμης. Αυτό βέβαια πρέπει να γίνει με κάποιες προϋποθέσεις όπως:Πρώτα εμείς σαν θεολόγοι να είμαστε ενημερωμένοι σε θέματα που αφορούν την επιστήμη .Τον/την καθηγητή/τρια της βιολογίας να τον διακρίνει η σοβαρότητα, η θεολογική και επιστημονική κατάρτιση.Στη Β’ Γυμνασίου στη διδακτική ενότητα 7 ‘‘Πώς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα’’ σε συνεργασία με τους καθηγητές ξένων γλωσσών, οι μαθητές βρίσκουν πληροφορίες για το πώς γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στις αντίστοιχες χώρες των μαθημάτων που διδάσκουν και τις παρουσιάζουν στην τάξη.

Στη Γ’ Γυμνασίου στη διδακτική ενότητα 22 ‘‘Ο εκχριστιανισμός των σλαβικών λαών’’ σε συνεργασία με τον-την φιλόλογο καθηγητή , οι μαθητές με δεδομένο τον εκχριστιανισμό και εκπολιτισμό των σλαβικών φυλών που έγινε με εισήγηση του αυτοκράτορα και έγκριση του πατριάρχη, βοηθώντας αποφασιστικά στις καλές σχέσεις και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών, καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα :Απολαμβάνει και σήμερα ο ελληνισμός καθώς γειτνιάζει με αυτά τα φύλα, αυτών των ευεργετικών αποτελεσμάτων που είχε τότε η προσέγγιση που επιχείρησε και πέτυχε η εκκλησία συνεργαζόμενη με το κράτος;.Συνεργατική ΜάθησηΗ συνεργατική μάθηση αποτελεί μια από τις βασικές αρχές που απαιτεί αλληλεπίδραση των μαθητών ώστε με την ομαδική τους εργασία να πετύχουν έναν κοινό στόχο. Διαφέρει από την ανταγωνιστική μάθηση, που μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας σε παιδιά που καταλήγουν να αισθάνονται μειονεκτικά, επειδή είναι λιγότερο ικανά σε συγκεκριμένους τομείς. Υποβοηθά στην ανάπτυξη τόσο ακαδημαϊκών όσο και κοινωνικών δεξιοτήτων.

Στις μορφές ομαδικής εργασίας ανταλλάσσονται γνώμες και απόψεις ενώ με τη συνεργασία τελειοποιούνται οι δημιουργικές εργασίες προς όφελος όλων. Η ομαδική εργασία συμβάλλει στην ολοκλήρωση της μόρφωσης και ευνοεί την καλλιέργεια των κοινωνικοποιημένων ανθρώπων. Συνάμα διευκολύνει και την πνευματική ανάπτυξη του μαθητή καταργώντας την αυταρχικότητα του καθηγητή, δημιουργώντας μια διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Η ομαδική εργασία είναι αυτή που αντικαθιστά τον διαμαθητικό ανταγωνισμό με την συνεργασία. Είναι αυτό που ονομάζουμε εμείς ‘‘παρέα’’.

Η στροφή της σύγχρονης παιδαγωγικής προς τη συνεργατική σχολική εργασία δεν είναι τυχαία και συντελέστηκε για πολλούς λόγους όπως:α) Η παρατήρηση των ψυχοπαιδαγωγών ότι τα παιδιά της σχολικής ηλικίας έχουν την έμφυτη τάση να σχηματίζουν οργανωμένες ομάδες για να ικανοποιήσουν την ανάγκη για δράση και εξερεύνηση του φυσικού και κοινωνικού τους περιβάλλοντος.β) Ότι το σχολείο έχει χρέος να βοηθήσει τον αναπτυσσόμενο άνθρωπο να ενταχθεί ομαλά στην δημοκρατική κοινωνία, ως ενεργό και χρήσιμο μέλος της.γ) Ότι η συνεργατική οργάνωση προάγει εκτός από την κοινωνική μάθηση και την σχολική (ακαδημαϊκή) μάθηση.Για αυτό και το σύστημα συνεργατικής διδασκαλίας έχει ιστορία πολλών χρόνων τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική..

Μερικά από τα πλεονεκτήματα της ομαδικής εργασίας είναι:- Οι μαθητές αισθάνονται περισσότερο υπολογίσιμοι, όταν συμβάλλουν στην εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα που ανακύπτουν.- Ορισμένοι μαθητές που δυσκολεύονται σε μεγάλη ομάδα – τάξη συμμετέχουν στη μικρή ομάδα με περισσότερη άνεση- Καλλιεργείται η ικανότητα υποβολής ερωτήσεων- Βοηθάει τους μαθητές να κατανοήσουν ότι κανείς δεν μπορεί από μόνος του να ολοκληρώσει ένα καθήκον και ότι όλοι χρειάζεται να προσπαθήσουν μαζί ώστε να πετύχουν έναν κοινό στόχο.- Μαθαίνουν να γνωρίζουν ο ένας τον άλλο και να σέβονται τις προσωπικές διαφορές- Παρέχει κίνητρα για μάθηση κατά ενεργητικό τρόπο- Προάγονται (κοινωνικές αξίες) όπως η ευθύνη και η κριτική ικανότητα των μαθητών- Καλλιεργείται η δημιουργικότηταΓια την υλοποίηση συνεργατικής μάθησης οι μαθητές κατανέμονται σε ομάδες εργασίας μέσα στην τάξη:α) με τρόπο τυχαίο ανάλογα με τις θέσεις τους (π.χ. θρανία. Η μέθοδος προσφέρεται όταν επεξεργάζονται το ίδιο θέμα)β) με προσωπική επιλογή όταν τα θέματα είναι διαφορετικά.Εκτός τάξης η κατανομή γίνεται ανάλογα με τον τόπο διαμονής. Και στις δύο περιπτώσεις οι μαθητές ανταλλάσουν εμπειρίες η εκπονούν ασκήσεις με σκοπό την πληρέστερη επεξεργασία της διδακτέας ύλης. Αριθμός μελών ομάδων (3-7). Το προτιμότερο μέγεθος είναι 5. Οι μονοί αριθμοί λειτουργούν πάντοτε καλύτερα. Προτείνεται πλήρης απομάκρυνση του καθηγητή. Η παρεμβολή μόνο περιορισμούς και δισταγμούς μπορεί να δημιουργήσει. Καλό είναι να επισκεφθεί τις ομάδες 10’ πριν τη λήξη.

.Ενδεικτικά αναφέρω διδακτικές ενότητες εφαρμογής της συνεργατικής μάθησηςΣτην Α’ Γυμνασίου στην διδακτική ενότητα 13 ‘‘Η ζωή οργανώνεται με βάση το Νόμο του Μωϋσή ’’ μοιράζουμε στις ομάδες εργασίας διατάξεις από τον κώδικα του Χαμμουραμπί, οι μαθητές έχουν αποσπάσματα από τους νόμους του Κόρδου και του Σόλωνα που διδάσκονται στο μάθημα της ιστορίας και καλούνται να κάνουν συγκρίσεις με το νόμο του Μωϋσή για να δειχθεί ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας της νομοθεσίας της Παλαιάς Διαθήκης.Στην Β’ Γυμνασίου στη διδακτική ενότητα 17 ‘‘Ο Ιησούς υπερασπίστηκε και εξύψωσε τις γυναίκες και τα παιδιά στην καινούργια ανθρωπότητα’’ μοιράζουμε στις ομάδες εργασίας αποσπάσματα από το κοράνιο για τη θέση της γυναίκας στον Μουσουλμανισμό, ζητάμε να εκφράσουν θέσεις και απόψεις για την γυναίκα στην επαρχία. Δίνουμε τρείς εικόνες γυναικών προερχόμενες, η μία από το δυτικό ‘‘πολιτισμένο’’ κόσμο, η δεύτερη από τον Μουσουλμανικό και η τρίτη από την ελληνική επαρχία και με βάση το περιεχόμενο της διδακτικής ενότητας ζητάμε να δειχθεί η διαφορά αντιμετώπισης της γυναίκας.Στην Γ’ Γυμνασίου στην διδακτική ενότητα 16 ‘‘ Μέγας Βασίλειος ένας κορυφαίος Ιεράρχης’’ οι μαθητές με τη βοήθεια του καθηγητή αναζητούν και βρίσκουν πληροφορίες για τον Γρ. Ναζιανζηνό και Ι. Χρυσόστομο, συζητούν μεταξύ τους και δίνουν απάντηση στα ερωτήματα:1. Γιατί οι τρείς Ιεράρχες και όχι ο ένας είναι προστάτες της παιδείας μας;2. Γιατί θεωρούνται θεμελιωτές του Ελληνοχριστιανικού και κατ’ επέκταση του Ευρωπαϊκού πολιτισμού;

Τελειώνοντας απευθυνόμενος περισσότερο στους νέους συναδέλφους θα ήθελα να πω τα εξής: από το 1982 που διορίστηκα αυτό το κλίμα φοβισμού και απειλών της σημερινής εποχής για προαιρετικό μάθημα, για θρησκειολογικό μάθημα ή ακόμα και για κατάργησή του υπήρχε. Παραφράζοντας τα λόγια του Ι. Χρυσοστόμου για την εκκλησία θα έλεγα το εξής: το μάθημα Θρησκευτικών πολλοί το εδίωξαν και το διώκουν κανένας όμως δεν θα ζήσει να δει το τέλος του.Το μάθημα Θρησκευτικών δεν έχει να φοβηθεί τίποτε, όσο συνεχίζεται η διδασκαλία του κυρίως από ορθόδοξους θεολόγους ..

Βιβλιογραφία

1) Βιβλίο εκπαιδευτικού Α, Β, Γ Γυμνασίου

2) Σπ. Κιουλάνης ‘‘Τεχνικές εργασίες στο πλαίσιο της ομάδας’’

3) Ευαγγελία Τσαγκαρλή – Διαμάντη ‘‘Παράδειγμα σχεδιασμού ομαδοκεντρικής διδασκαλίας’’

4) Μανόλης Πεπονάκης ‘‘Η διαθεματικότητα και η αξιοποίηση στα θρησκευτικά του Γυμνασίου’’

5) Ι. Αγγελοπούλου ‘‘ Το μάθημα των θρησκευτικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση’’

6) Στ. Γιαγκαζόγλου ‘‘Η διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών στο Γυμνάσιο’’

7) Όλγα Γριζοπούλου – Βάσω Γώγου – Πηγή Καζλάρη – Απόστολος Μπάρλας ‘‘Η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης στο μάθημα των θρησκευτικών’’

8) ‘‘Θρησκευτική ετερότητα και διαπολιτισμική εκπαίδευση’’ επιμέλεια John Keast μετάφραση Ναυσικά Χαραλαμπίδου, Άγγελος Βαλλιανάτος

9) Χρ. Ζήκου ‘‘Οι βασικές γραμμές της διαθεματικότητας’’
10)Ι. Κογκούλη ‘‘Διδακτική των θρησκευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση’’

*********************************